Thời Lê Trung Hưng - thời kỳ phân tranh (1533-1789) tồn tại trong 256 năm với diễn biến như sau: Nam triều - Bắc triều Trịnh - Nguyễn phân tranh

Nhà Lê nhờ có họ Trịnh giúp nên dứt được nhà Mạc, tưởng giang sơn sớm thống nhất như cũ, ai ngờ họ Trịnh và họ Nguyễn lại sinh lòng ghen ghét, gây nên mối oán thù, rồi mỗi họ hùng cứ một phương, chia nưóc ta làm hai mảng: họ Nguyễn giữ xứ Nam, họ Trịnh giữ xứ Bắc. Từ đó giang sơn chia rẽ, Nam Bắc phân tranh.

Triều Tây Sơn tồn tại được 25 năm (1778-1802), trải qua 3 đời vua, bao gồm: - Thái đức Hoàng đế (1778-1793) - Quang Trung Hoàng đế - Nguyễn Huệ (1789-1792) - Cảnh Thịnh Hoàng đế (1793 - 1802)

Nhà Nguyễn (1802-1945), trải qua 13 đời vua, bao gồm: Gia Long Hoàng Ðế (1802-1819) Minh Mệnh Hoàng Ðế (1820-1840) Thiệu Trị Hoàng Ðế (1841-1847) Tự Ðức Hoàng Ðế (1848-1883) Dục Đức Hoàng Ðế (1883, 3 ngày) Hiệp Hòa Hoàng Ðế (1883, 4 tháng). Kiến Phúc Hoàng Ðế (1883-1884) Hàm Nghi Hoàng Ðế (1884-1885) Đồng Khánh Hoàng Ðế (1886-1889) Thành Thái Hoàng Ðế (1889-1907) Duy Tân Hoàng Ðế (1907-1916) Khải Định Hoàng Ðế (1916-1925) Bảo Đại Hoàng Ðế (1926-1945)