Bánh chưng
 

Bánh chưng là món ăn dân tộc không thể thiếu được trong dịp Tết Nguyên đán của mỗi người dân Việt Nam. Cứ đến dịp này, mỗi gia đình đều chuẩn bị ít ra một cặp bánh chưng, bày lên bàn thờ cúng tổ tiên.

Bánh chưng có màu xanh và vuông vắn tượng trưng cho trái đất. Theo truyền thuyết bánh chưng xuất hiện vào đời vua Hùng, khi hoàng tử Lang Liêu dâng lên vua cha, được vua ngợi khen và nhường ngôi.

Việc gói bánh chưng rất công phu. Gạo nếp để gói bánh chưng là loại nếp ngon và được ngâm từ ngày hôm trước. Thịt lợn làm nhân phải chọn miếng có đủ cả bì, mỡ, nạc. Đậu xanh đều hạt, lá dong xanh. Bánh chưng được gói vuông, không chặt quá và không lỏng quá. Bánh gói xong cho vào nồi luộc. Bánh luộc bằng củi, mùn cưa, trấu thì rất ngon.

Đến Việt Nam bạn có thể ăn bánh chưng vào bất cứ lúc nào. Nhưng bạn chỉ có thể cảm nhận hết hương vị của bánh chưng vào dịp Tết Nguyên đán. Lúc này cùng với đĩa bánh chưng còn có thêm đĩa giò lụa, hành muối chua để ăn kèm.

Theo truyền thống dân tộc, trước tết khoảng một hay hai ngày, bên bếp lửa hồng, cả gia đình ngồi quây quần bên nồi bánh chưng ôn lại chuyện cũ và chuẩn bị đón chào năm mới với niềm hy vọng chứa chan vào những điều tốt đẹp sẽ đến.

 Dưa hành
 

Dưa hành là món bình dị, dân dã nhưng vô cùng độc đáo và không kém phần hấp dẫn trong bữa ăn của người Việt Nam. Ðặc biệt, vào những ngày Tết cổ truyền, trong mâm cỗ đầy thịt cá mà thiếu món dưa hành hẳn nhiên sẽ mất nhiều thú vị. Dưa hành không chỉ mang lại cho ta cảm giác ngon miệng mà nó còn có tác dụng đẩy nhanh sự tiêu hóa. Bí quyết của món dưa hành ngon chính là ở nước ngâm hành. Những củ hành trắng, mịn nổi vân xanh ăn vừa chua, vừa giòn đi cùng với bánh chưng là món khoái khẩu trong ngày Tết.

 Mâm ngũ quả
 

Trong ngày Tết, bên cạnh những chiếc bánh chưng xanh, cành đào đỏ, gia đình nào cũng bày một mâm ngũ quả trên bàn thờ. Mỗi loại trái cây một màu sắc, tượng trưng cho thuyết ngũ hành và cũng thể hiện ước nguyện của gia chủ, mong một năm ấm no.

Chủ đạo trong mâm là nải chuối, còn xanh, quả nây đều, cái "đầu ruồi" chưa rụng. Nải chuối như bàn tay ngửa, hứng lấy những trái ngọt - thành quả cả năm lao động của người miệt vườn. Người ta thường chọn cam Bố Hạ, còn gọi là cam sành, ánh xanh chưa tan hết thì mầu vàng đã hiện, hòa vào nhau như một thứ sành già lửa. Trái cam Vinh (Xã Đoài) tròn quả, vàng tươi cũng rất được ưa thích. Mâm quả đón xuân mới sẽ thêm nền nã bởi sự có mặt của đôi quả trứng gà hình trái đào tiên hay hồng xiêm Xuân Đỉnh. Cần chút đỏ tươi thì thêm cà chua, chùm ớt sừng trâu. Có người còn trưng cả quả khế mọng nước còn vương một nhánh lá xanh. Đặc biệt nhất là quả phật thủ, chỉ có trên vùng lạnh giá Cao Bằng, Lạng Sơn. Thứ quả này sẽ làm thơm cả căn phòng suốt mấy ngày Tết.

Ở miền Nam, mâm ngũ quả có khác đôi chút. Bà con thường bày thêm trái xoài, dừa và đu đủ. Ngày nay, đời sống phong phú, mâm ngũ quả cũng có thể nhiều hơn không chỉ là 5 trái năm màu. Ngoài những loại quả truyền thống, các gia đình có thể bày thêm những trái cây ngoại nhập như táo tây, cam vàng xứ ngoại... tuỳ thuộc vào sở thích mỗi nhà. Hương vị mâm ngũ quả theo khói hương tỏa rộng, đem theo hy vọng, ước mong của các thành viên trong gia đình.