Khởi nghĩa Yên Thế nổ ra vào năm 1884 tại Bắc Giang rồi lan rộng tới các tỉnh: Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Lạng Sơn… Dưới sự lãnh đạo của Hoàng Hoa Thám, cuộc khởi nghĩa kéo dài gần 30 năm này đã giành thắng lợi vẻ vang, thể hiện sự bền bỉ và tinh thần bất khuất của nông dân Việt Nam trong phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Năm 1984, nhân dân Yên Thế và các vùng lân cận đã tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm khởi nghĩa Yên Thế tại Phồn Xương. Từ đó đến nay, đã thành thông lệ, cứ đến ngày 16/3 dương lịch hằng năm, lễ hội Yên Thế lại được long trọng tổ chức với nhiều hoạt động phong phú, thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân và du khách thập phương.

Với quy mô được mở rộng, lễ hội Yên Thế năm nay có nhiều nét mới so với các năm trước. Sáng ngày 16/3, tại khu vực tượng đài Hoàng Hoa Thám đã diễn ra lễ khai mạc với màn biểu diễn võ thuật của 100 võ sinh đến từ Câu lạc bộ võ thuật Hoàng Hoa Thám và lễ dâng hương tưởng niệm người anh hùng áo vải. Sau lễ dâng hương là lễ tế cờ tái hiện lại nghi thức phát động cuộc khởi nghĩa của nghĩa quân Hoàng Hoa Thám.

Phần hội diễn ra với nhiều hoạt động phong phú như múa lân; thả diều; trình diễn các trò chơi dân gian: bịt mắt bắt dê, thi nấu cơm niêu, ném còn, kéo co, thi bắn nỏ, chọi gà … Ngoài ra, để thể hiện truyền thống thượng võ của người dân Yên Thế, lễ hội còn diễn ra một số hoạt động thể thao tiêu biểu như: giải vô địch Võ cổ truyền tỉnh, giải cờ tướng mở rộng (cờ người), giải vô địch bóng bàn huyện Yên Thế, chung kết giải bóng đá thanh thiếu niên huyện Yên Thế…  

Cũng trong khuôn khổ lễ hội, nhà trưng bày khởi nghĩa Yên Thế đã được mở cửa, trưng bày nhiều hiện vật, hình ảnh quý về hoạt động của nghĩa quân Yên Thế hơn một thế kỷ trước để phục vụ du khách tham quan. Bên cạnh đó, Trung tâm Phát hành phim và Chiếu bóng tỉnh cũng chiếu phim tư liệu về người anh hùng Hoàng Hoa Thám với tựa đề: "Thủ lĩnh áo nâu”.

Năm nay, Ban tổ chức lễ hội vẫn duy trì một số hoạt động của các năm trước như: hội chợ thương mại, trưng bày các sản vật của địa phương, trưng bày sinh vật cảnh, hội trại thanh thiếu niên.…  

Được biết, để chuẩn bị cho lễ hội Yên Thế 2011, tỉnh Bắc Giang đã kịp thời hoàn thiện nhiều công trình, hạng mục quan trọng ở khu di tích lịch sử Hoàng Hoa Thám, trong đó nổi bật là công trình kè đá hồ sinh thái; cải tạo, nâng cấp tuyến đường dẫn tới các điểm di tích: đồn Hom, đồn Hố Chuối… Đặc biệt, mới đây, hai di tích thuộc hệ thống di tích cuộc khởi nghĩa Yên Thế là đình Dĩnh Thép (xã Tân Hiệp) và chùa Thông (xã Đồng Lạc) đã được xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia. Điều này góp phần khẳng định ý nghĩa và giá trị văn hóa, lịch sử của lễ hội Yên Thế và hệ thống di tích cuộc khởi nghĩa Yên Thế.

Phạm Phương (TTTTDL)