Lễ hội Điện Trường Bà, thị trấn Trà Xuân, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn được gọi là Lễ Lệ Xuân Trường Bà, được tổ chức hằng năm vào ngày 15, 16, 17/4 âm lịch. Lễ hội Điện Trường Bà được ra đời và tồn tại từ rất sớm, gắn liền với sự hình thành của Điện Trường Bà và quá trình khai phá vùng đất miền Tây Quảng Ngãi của cộng đồng người Kinh- Cor- Hoa. Đây là một loại hình lễ hội của cư dân nông nghiệp, gắn liền với đời sống, sinh hoạt của cư dân nông nghiệp trồng lúa nước, làm nương rẫy và là sản phẩm do cộng đồng người Việt - người Cor sáng tạo và giữ gìn trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Lễ hội ra đời và phát triển lâu dài trong cộng đồng các dân tộc Kinh - Cor, phản ánh lịch sử hình thành cộng đồng dân cư ở miền Tây Quảng Ngãi nói riêng và toàn tỉnh Quảng Ngãi nói chung.

Điều đặc biệt ở Lễ hội Điện Trường Bà, có một nghi lễ quan trọng của người Cor là lễ ăn trâu. Phần hội có các hoạt động văn hóa truyền thống như: múa lân sư rồng, hát bả trạo, bài chòi, hát múa cà đáo, trình diễn cồng chiêng, các trò chơi dân gian... Với không gian vừa thiêng liêng lại vừa gần gũi, lễ hội Điện Trường Bà đã khơi dậy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, là nơi hội tụ của các giá trị lịch sử, văn hóa và giá trị khoa học. Thông qua lễ hội thể hiện sự đoàn kết các dân tộc Kinh- Cor- Hoa trên vùng đất miền Tây Quảng Ngãi, góp phần giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ giữ gìn các giá trị văn hóa của ông cha để lại.

Lễ hội được tổ chức hàng năm với sự tham gia của hàng nghìn đồng bào Kinh, Thượng (Cor) ở Trà Bồng, người Chăm, người Hoa ở các tỉnh bạn nhằm ôn lại sự hình thành của Điện Trường Bà - Thánh mẫu Thiên Y-A-Na, nhớ về những ngày đầu của miền đất và con người Trà Bồng, nơi cội nguồn của quế, trầu và mật ong của vùng đất Tây Bắc tỉnh Quảng Ngãi.

Lễ hội được tổ chức với nhiều hoạt động đặc sắc thể hiện lòng thờ kính, biết ơn đối với Thánh mẫu Thiên Y-A-Na và các vị thần khác được nhân dân địa phương thờ phụng từ hàng trăm năm nay. 

Đến với Lễ hội Điện Trường Bà, ngoài người Kinh, Cor còn có người Hoa, Hrê và các dân tộc khác ở Nam Bộ, Quảng Nam - Đà Nẵng. Đây là điều hết sức đặc biệt so với những lễ hội khác trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. Cùng với đó, Điện Trường Bà Trà Bồng tích hợp nhiều lớp văn hóa khác nhau, thu hút rất đông các cộng đồng dân tộc, các tôn giáo đến với lễ hội này, tạo sự gắn kết cộng đồng các dân tộc.

Lễ hội được tổ chức thành nhiều phần khác nhau chủ yếu gồm: lễ mộc dục, lễ tế ngoại đàn, lễ hội hiến trâu, cồng chiêng, múa Cadháu (cà đáo), lễ chánh tế, lễ hội Hoa đăng, và phần hội với nhiều hoạt động dân gian mang tính đặc trưng riêng như: biểu diễn võ thuật, cồng chiêng các dân tộc; diễn tuồng, hát bộ, bài chòi, thi đấu cờ người, múa lân, thi đấu bóng chuyền, hát dân ca địa phương, đi cà kheo, kéo co; mời các đoàn nghệ thuật hát bá trạo, tuồng trong và ngoài tỉnh về biểu diễn phục vụ nhân dân trong dịp lễ hội.

Trong các hoạt động lễ hội tại Điện Trường Bà còn thể hiện sự giao thoa văn hóa đậm nét giữa các dân tộc anh em nhất là giữa đồng bào Cor và Kinh. Nếu như lễ tế ngoại đàn, chánh tế thể hiện văn hóa của người Việt, thì lễ hiến trâu, múa cồng chiêng... mang nét đặc trưng của đồng bào Cor. Không chỉ vậy, phần nghi thức được thực thi trong lễ hội và các vật phẩm cống lễ cũng mang âm hưởng văn hóa của một số dân tộc anh em khác trong vùng.

Tiến sỹ Nguyễn Đăng Vũ, nguyên giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi, cho biết theo nhiều di tích và văn bản để lại, vào khoảng thế kỷ 14-15, người Chăm đã sinh sống tại Trà Xuân, huyện miền núi Trà Bồng và xây Điện Trường Bà để thờ phụng, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với Thánh mẫu trong việc giúp dân tộc Chăm khai hoang, mở đất và có cuộc sống no đủ. Cách đây khoảng 15 năm, khi dọn dẹp đống gạch đá đổ nát trong khuôn viên ngôi đền, cơ quan chức năng đã phát hiện phần đầu một tượng đất nung rất nhỏ. Một nhà dân tộc học người Pháp nhận định đó là tượng có niên đại trên 1.500 năm. Trong dịp tổ chức Lệ xuân Điện Trường Bà năm 2011, tiến sỹ Nguyễn Đăng Vũ đã trao lại bức tượng này cho Ban Quản lý Điện Trường Bà.

Điều khác biệt của Điện Trường Bà ở Trà Bồng so với những điện thờ Thánh Mẫu Thiên Y-A-Na tại nhiều địa phương là ngoài việc thờ phụng thần Y-A-Na, người dân địa phương còn thờ hai vị thần nhân có thật trong lịch sử là Trấn Quốc công Bùi Tá Hán và Phó đô tướng Dương võ công thần Mai Đình Đông (Dõng). Bên ngoài điện, nằm về phía Tây còn có miếu thờ bạch hổ sơn quân. Tương truyền xưa kia khi núi rừng còn hoang vu, nhờ có "ông Hổ trắng" bảo vệ, muông thú không dám về quấy phá dân làng.

Điện Trường Bà đã trở thành di sản văn hóa vô giá. Nhân dân các dân tộc huyện Trà Bồng nói riêng và nhân dân trong và ngoài tỉnh Quảng Ngãi nói chung vẫn luôn hướng về quê hương đất Quế Trà Bồng, nơi có Điện Trường Bà, có trầu cau, quế ngọt, có cộng đồng dân cư các dân tộc cùng chung sống đoàn kết một lòng, xây dựng nên đất quế hôm nay.

Ông Nguyễn Xuân Bắc, Chủ tịch UBND huyện Trà Bồng cho rằng: Việc tổ chức lễ hội nhằm đáp ứng nhu cầu về mặt tinh thần cho đồng bào các dân tộc Kinh và Cor; đồng thời cũng là dịp để mọi người vui chơi, hưởng thụ văn hóa, giao tiếp cộng đồng, làm cho tinh thần vui tươi, thoải mái trước khi bước vào một mùa vụ mới. Lễ hội thật sự đáp ứng được nhu cầu tinh thần và nguyện vọng chính đáng của đồng bào các dân tộc nơi đây. Lễ hội mang lại nhiều ý nghĩa cùng giá trị nhân văn sâu sắc. Đây như là di tích sống khẳng định tinh thần đoàn kết giữa đồng bào miền xuôi và miền ngược. Với tinh thần đó, lễ hội hàng năm tại đây xứng đáng được bảo tồn, giữ gìn cho muôn đời sau. Chủ tịch UBND huyện Trà Bồng chỉ đạo Ban quản lý Điện Trường Bà tích cực chủ động phối hợp với các ngành chức năng của huyện và tỉnh có giải pháp cụ thể để tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị của di sản. Đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá, nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị di sản để Di sản Điện Trường Bà và Lễ hội Điện Trường Bà mãi mãi là tài sản quý báu của Đảng bộ và nhân dân huyện Trà Bồng nói riêng và tỉnh Quảng Ngãi nói chung.