"Em lên với Măng đen, nơi lắm mưa nhiều gió…", bài hát “Tình ca Măng Đen” cất lên như mời gọi du khách đến khám phá "vùng đất 7 hồ 3 thác". Nhằm thu hút du lịch, giúp người dân tăng thu nhập, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum đã xây dựng, phát triển bền vững nhiều mô hình du lịch, đáp ứng nhu cầu tham quan và nghỉ dưỡng của du khách thập phương.
Hoa anh đào nở trên hồ Đăk Ke.
Phát huy tiềm năng
Được mệnh danh là "Đà Lạt thứ hai" ở Tây Nguyên, huyện Kon Plông nằm trên Quốc lộ 24 nối tỉnh Kon Tum với các tỉnh Tây Nguyên và duyên hải Trung Bộ, phía đông giáp tỉnh Quảng Ngãi; phía tây giáp huyện Tu Mơ Rông; phía tây nam giáp huyện Kon Rẫy; phía nam giáp huyện KBang, tỉnh Gia Lai; phía bắc giáp tỉnh Quảng Nam. Huyện có diện tích tự nhiên 137.142,58 ha; địa hình núi cao hơn 1.000 m chiếm 80%, còn lại là cao nguyên, đỉnh bằng sườn dốc và thung lũng phân bố dọc theo hệ thống sông Đắk Ring (dài 15 km), sông Đăk Rơ Manh (dài 12 km), sông Đăk Snghé (dài 60 km).
Khu du lịch sinh thái Măng Đen nằm ở độ cao trung bình 1.000 m đến 1.500 m so với mực nước biển, có khí hậu ôn đới, quanh năm mát mẻ, nhiệt độ trung bình hàng năm giao động từ 16 đến 20°C, độ ẩm trung bình 82 đến 84%, có rừng nguyên sinh bao bọc chung quanh, với nhiều danh lam thắng cảnh, rừng có độ che phủ hơn 80% diện tích tự nhiên; có nhiều hồ thác, suối đá và cảnh quan thiên nhiên độc đáo; đây là tiềm năng thuận lợi để phát triển trở thành trung tâm du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng cấp quốc gia; có nhiều hệ động vật, thực vật quý hiếm sinh sống; nhiều thác như: Đăk Ke, Pa Sỹ, Lô Ba; hồ: Toong Đam, Toong Zơri, Toong Pô… thích hợp cho phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng gắn với nghiên cứu khoa học.
Văn hóa các dân tộc với môi trường sống còn lưu giữ được nét sinh hoạt, văn hóa truyền thống bản địa, với những nhạc cụ dân gian lâu đời như: đàn nhị, sáo dọc, trống, chiêng, cồng, tì và, ống gõ, giàn ống hoạt động nhờ sức nước; trang phục bản địa của người Xê Đăng, Mơ Nâm, Ka Dong, Hrê; văn hóa kiến trúc nhà rông, nhà dài... gắn với không gian núi rừng thiên nhiên là tiềm năng rất lớn để khai thác để tạo thành các điểm du lịch cộng đồng mang đậm nét đặc sắc bản địa núi rừng Măng Đen.
Cánh đồng lúa xanh thẳm ở xã Măng Bút.
Dưới những đồi thông bạt ngàn, với tiết trời se se lạnh, thấp thoáng trong màn sương là những căn biệt thự đã và đang dần thành hình, tạo cho Kon Plông một vẻ đẹp huyền bí, lung linh. Thác Pa Sỹ nằm trong khu du lịch văn hóa cộng đồng làng đồng bào dân tộc Kon Tu Rằng (xã Măng Cành) là vùng đất gắn với nhiều truyền thuyết xa xưa. Hồ: Đắk Ke, Pa Sỹ, Lô Ba, hồ: Toong Đam, Toong Zơri, Toong Pô… thích hợp cho phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng gắn với nghiên cứu khoa học. Với những du khách thích đi "phượt", thì cung đường đèo Măng Đen với những khúc cua quanh co, mây xen núi, rừng thông hai bên đường là điểm đến lý tưởng để "check-in"…
Ngày 5/2/2013, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 298/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch xây dựng vùng du lịch sinh thái quốc gia Măng Đen và Quy hoạch chung đô thị Kon Plông, huyện Kon Plông đến năm 2030. Huyện Kon Plông đã phối hợp các sở, ngành chức năng của tỉnh tiến hành rà soát, lập quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết trình UBND tỉnh phê duyệt. Sau khi xem xét quy hoạch tổng thể đô thị Kon Plông, đến nay UBND tỉnh đã phê duyệt các đồ án quy hoạch chi tiết về xây dựng thị trấn huyện lỵ Kon Plông, các khu vực bốn phía của trung tâm thị trấn, khu thương mại, khu du lịch hồ Đăk Ke...
Phát triển du lịch bền vững
Những năm qua, huyện Kon Plông xác định du lịch sinh thái bền vững kết hợp với các hình thức du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch tìm hiểu quy trình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao... nên đã thực hiện nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi (như cải cách thủ tục hành chính, cho thuê đất, ưu đãi về giảm, miễn thuế, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng...) cho các doanh nghiệp, cá nhân đầu tư vào lĩnh vực du lịch, đã mang tính đột phá trong cơ cấu kinh tế của huyện.
Đến nay, bốn công trình du lịch sinh thái tại hồ Đăk Ke, khu thương mại - du lịch Hoàng Vũ, thác Pa Sỹ, hồ Đăm Bri gắn với hai công trình du lịch tâm linh là chùa Khánh Lâm và tượng Đức Mẹ Măng Đen thu hút hàng nghìn lượt khách tham quan. Bên cạnh đó, hai công trình du lịch cộng đồng là Làng Văn hóa - Du lịch cộng đồng Kon Pring (thị trấn Măng Đen, đưa vào hoạt động năm 2018) và tiến hành đầu tư xây dựng Làng Văn hóa - Du lịch cộng đồng Vi Ô Lăk (xã Pờ Ê) đã góp phần bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Mơ Nâm; giúp bà con giảm nghèo bền vững, tăng thu nhập và ổn định cuộc sống
Huyện Kon Plông còn đầu tư trồng hàng nghìn cây hoa anh đào tại các khu du lịch nhằm thu hút du khách gần xa tới chiêm ngưỡng, chụp ảnh mỗi độ Xuân về. Khoảng thời gian trước và sau Tết Nguyên đán, là thời điểm du khách đến Măng Đen để ngắm hoa mai anh đào nở rộ trên núi rừng. Nhiều du khách cũng đã đặt phòng nghỉ để đưa gia đình về thưởng ngoạn Tết ở Măng Đen; chiêm ngưỡng loài hoa phượng tím, dã quỳ khoe sắc khắp các hồ, thác hoang sơ...
Mô hình trồng ớt và cà chua ứng dụng công nghệ cao tại Kon Plông.
Những năm gần đây, du khách còn được trực tiếp tham quan, trải nghiệm với các vườn hoa, cây, trái, rau đầy hấp dẫn tại các nhà vườn công nghệ cao. Ông Phạm Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Kon Plông cho biết: Huyện đã thành lập một khu nông nghiệp công nghệ cao với diện tích 170 ha; đồng thời xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận một vùng nông nghệp công nghệ cao sản xuất rau, hoa, củ, quả, cá nước lạnh với diện tích 3.271 ha. Nhờ đó, đã thu hút được 42 dự án của các tổ chức, doanh nghiệp; 14 dự án hộ gia đình và một dự án thu hút dân cư vào vùng quy hoạch phát triển rau, hoa, củ quả xứ lạnh và các loại cây trồng khác... với tổng nguồn vốn đăng ký đầu tư hơn 7.376 tỷ đồng. Nhiều hộ dân ở địa phương đã học cách làm dịch vụ du lịch, bỏ vốn xây dựng mới nhà nghỉ, cải tạo nhà cửa để làm dịch vụ homestay, đồng bào dân tộc thiểu số chung tay xây dựng các khu du lịch cộng đồng nhằm thu hút khách tham quan, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho gia đình.
Với sự ưu ái của thiên nhiên và sự đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng du lịch, đã góp phần thúc đẩy ngành du lịch của huyện Kon Plông khởi sắc. Năm 2019, số lượng khách du lịch đến Măng Đen đạt 220.600 lượt, trong đó khách du lịch nội địa là 214.950 lượt, khách du lịch quốc tế là 5.650 lượt; công suất sử dụng phòng tại các điểm kinh doanh dịch vụ lưu trú khoảng 70%; doanh thu đạt hơn 50 tỷ đồng. Theo đồng chí Nguyễn Văn Lân, Bí thư huyện Kon Plông, hai tháng đầu năm 2020, đã có gần 100 nghìn lượt khách trong nước và nước ngoài đến tham quan, nghỉ dưỡng ở Kon Plông.
Đến với Kon Plông những ngày cuối tuần, nhìn thấy lượng du khách đổ về đông đúc, nhộn nhịp, chúng tôi càng thêm tin tưởng vào hướng đi đúng đắn của huyện Kon Plông trong phát triển các mô hình du lịch bền vững, xứng đáng với kỳ vọng xây dựng Măng Đen - Kon Plông thành một trong 46 khu du lịch quốc gia của cả nước.
Phúc Thắng