Du khách trải nghiệm đi bộ xuyên qua bìa rừng ở Vườn quốc gia Chư Mom Ray.

Vườn di sản ASEAN đa dạng nhất

Vườn quốc gia Chư Mom Ray có tổng diện tích hơn 56.000ha, tiếp giáp với Vườn quốc gia Virachey của Campuchia và Khu bảo tồn đông nam Ghong của Lào. Toàn bộ khu bảo tồn xuyên quốc gia này có diện tích rừng khoảng 700.000ha, có tầm quan trọng đặc biệt đối với việc bảo tồn đa dạng sinh học ở khu vực Đông Nam Á. Năm 2004, nhờ giá trị về đa dạng sinh học, nguồn gen động, thực vật quý hiếm, Vườn quốc gia Chư Mom Ray được Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á công nhận là Vườn di sản ASEAN.

Vườn quốc gia Chư Mom Ray có cấu trúc địa hình đa dạng, tạo nên cảnh quan thiên nhiên độc đáo, thích hợp để phát triển du lịch sinh thái, leo núi mạo hiểm hay phục vụ khách tham quan, nghiên cứu khoa học. Nhờ đặc trưng khí hậu nên nơi đây sở hữu nhiều kiểu rừng độc đáo. Vào mùa khô, du khách có thể tản bộ, cắm trại trong rừng bằng lăng, rừng khộp. Mùa mưa là dịp thu hút các loài thú móng guốc ăn cỏ, các loài chim di cư đến những đồng cỏ lớn. Đây là lợi thế để phát triển loại hình du lịch ngắm chim, ngắm thú đêm...

Theo thống kê, tại Vườn quốc gia Chư Mom Ray hiện có 1.895 loài thực vật, trong đó có 52 loài thuộc diện quý hiếm. Đây cũng là nơi cư trú của 1.001 loài động vật, trong đó có 101 loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới như: Mang Trường Sơn, gấu ngựa, hổ Đông Dương... cùng nhiều loài chim quý hiếm.

Vườn quốc gia Chư Mom Ray còn có lợi thế về cảnh quan với nhiều thác nước đẹp như thác Bảy tầng, thác Chàng, thác Bêrê Y. Xung quanh Vườn là hệ thống di tích lịch sử, khảo cổ nổi tiếng như Điểm cao Charlie, Điểm cao Delta, Khu tưởng niệm liệt sĩ Chư Tan Kra, Di chỉ khảo cổ Lung Leng (xã Sa Bình)... Nơi đây cũng sở hữu nguồn tài nguyên du lịch nhân văn nổi trội với sự đa dạng văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số như Ba Na, Gia Rai, K’ho, Rơ Măm, có thể phát triển loại hình du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng kết hợp với du lịch sinh thái.

Phát triển du lịch để bảo vệ rừng

Tuy sở hữu tiềm năng, lợi thế nổi trội nhưng số lượng khách du lịch đến với Vườn quốc gia Chư Mom Ray những năm qua rất khiêm tốn, hầu hết là khách nội tỉnh. Theo thống kê, lượng khách tham quan năm 2019 đạt 2.306 lượt, năm 2020 là 1.865 lượt; hầu như không có khách quốc tế.

Lý giải nguyên nhân, Giám đốc Ban quản lý Vườn quốc gia Chư Mom Ray Đào Xuân Thủy chia sẻ: “Chúng tôi đang nỗ lực tìm cách thu hút khách nhưng vẫn còn nhiều khó khăn: Cơ sở hạ tầng du lịch mới chỉ đáp ứng được lượng du khách nhỏ và ở mức cơ bản; sản phẩm du lịch chưa đa dạng, chưa hình thành được các tuyến du lịch trọng tâm và sản phẩm du lịch đặc trưng. Cùng với đó là những hạn chế về nguồn nhân lực, cơ chế chính sách, đặc biệt là cộng đồng chưa tham gia vào hoạt động du lịch”.

Tại khu vực vùng đệm của Vườn quốc gia Chư Mom Ray hiện có cộng đồng người Brâu và Rơ Măm định canh định cư tại hai xã Bờ Y và Mo Ray (huyện Ngọc Hồi). Hai tộc người này hiện có số lượng người ít nhất trong số các dân tộc thiểu số khác của Việt Nam, với khoảng 400 người mỗi dân tộc. Họ còn giữ được nét văn hóa truyền thống đặc sắc, có thể kết hợp phát triển du lịch văn hóa với du lịch sinh thái.

Sau khi trải nghiệm tham quan Vườn quốc gia Chư Mom Ray, bà Trịnh Thị Giang, Phó Giám đốc Công ty Haseco Travel chia sẻ: “Tôi đặc biệt ấn tượng với Vườn quốc gia Chư Mom Ray. Dù thời gian lưu lại không nhiều, nhưng được thưởng thức bữa cơm trưa dân dã dưới tán cây rừng với các món ăn địa phương kết hợp cùng các loại dược liệu trong rừng là trải nghiệm vô cùng thú vị. Nơi đây rất phù hợp để phát triển loại hình du lịch sinh thái, đặc biệt là với đối tượng khách trẻ để họ có dịp gần gũi với thiên nhiên, thêm trân quý và chung tay bảo vệ rừng”.

Với quyết tâm đưa Vườn quốc gia Chư Mom Ray trở thành điểm du lịch hấp dẫn, tỉnh Kon Tum đã lập Đề án Phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí Vườn quốc gia Chư Mom Ray giai đoạn 2021 - 2030. Theo ông Đào Xuân Thủy, đề án sẽ được triển khai theo từng giai đoạn, trong đó chú trọng đến công tác tuyên truyền quảng bá trên mạng xã hội, triển khai các tour tuyến du lịch sinh thái kết hợp với du lịch cộng đồng, tham quan các điểm di tích lịch sử; thăm Vườn quốc gia kết hợp với cửa khẩu quốc tế Bờ Y...

“Chúng tôi đặc biệt chú trọng đến công tác đào tạo du lịch cộng đồng, tập huấn kỹ năng đón tiếp khách cho người dân bản địa để họ cùng tham gia làm du lịch, một mặt vừa kết hợp bảo vệ nguồn tài nguyên rừng và tài nguyên văn hóa, một mặt giúp họ có thêm thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống. Nguồn thu từ kinh tế du lịch sẽ được tái đầu tư để bảo vệ rừng” - Giám đốc Ban quản lý Vườn quốc gia Chư Mom Ray Đào Xuân Thủy chia sẻ.

Bài Và Ảnh: Mỹ An