Chiều
13/2/2011, sau ba năm theo phong tục “tam niên đáo lệ” (ba năm một lần tổ chức
hội lớn), Lễ hội Cầu Ngư làng Thai Dương đã chính thức diễn ra trong sự háo hức
tham gia của hàng chục nghìn người dân địa phương. Sáng ngày 14/2, phần hội
chính diễn ra ngay tại sân đình làng Thái Dương và trên mặt phá Tam Giang.
Lễ hội Cầu
Ngư diễn ra ở sân đình làng Thái Dương, thị trấn Thuận An, huyện Phú Vang, tỉnh
Thừa Thiên Huế vào khoảng 2h sáng ngày 12 tháng Giêng âm lịch. Đây là lễ
hội suy tôn Thành Hoàng của làng là Trương Quý Công (biệt danh của Trương
Thiều), người gốc Thanh Hoá, có công dạy cho dân nghề đánh cá và buôn bán ghe
mành.
Từ chiều
hôm trước ngày khai mạc, hai giáp Thượng và Hạ đã bắt đầu cúng đế. Đến khuya,
một buổi tế "cầu an, cầu ngư" lại được cử hành. Một vị cao tuổi trong
làng thông thạo nghi lễ đọc bản văn tế. Tất cả các chủ thuyền ăn mặc chỉnh tề
áo dài đen, quần trắng, đầu chít khăn đỏ lần lượt vào làm lễ. Trước lúc vào lễ
chính, các bô lão trong làng thắp hương cầu khấn đất trời phù hộ cho con em
làng chài sức khỏe, ra khơi gặp sóng yên, bể lặng… Các nhà trong làng đều đặt
bàn hương án bày đồ lễ cúng. Trên mỗi tàu, thuyền tại lễ hội đều chăng đèn kết
hoa. Ngay trong chiều 11 tháng Giêng âm lịch, lễ hội cầu ngư ở làng Thai
Dương được bắt đầu bằng lễ cung nghinh và tiếp tục diễn ra suốt đêm qua với các
lễ cầu an, lễ chánh tế và lễ tưởng niệm.
Sáng ngày
12, chánh lễ cầu ngư bắt đầu diễn ra, Lễ tế thần diễn ra vào khoảng 2h sáng. Một bài văn tế dâng lên các vị thần linh và tiền bối của làng, cầu
mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, đánh bắt được mùa, dân làng no ấm,
mọi người hạnh phúc. Khoảng 4h sáng lễ chánh tế kết thúc. Tiếp sau đó là
phần hội cầu ngư Thuận An. Có nhiều màn diễn diễn tả những sinh hoạt nghề biển.
Trò diễn "bủa lưới" là trò diễn trình nghề mang đậm tính chất lễ
nghi. Tiếp theo trò bủa lưới bắt cá là màn trình diễn của các ngư dân bán thuỷ
hải sản cho các "bà rỗi" (người bán cá) đang chờ sẵn. Màn mua bán kéo
dài khoảng hơn một giờ.
Tiếp theo
là phần hội với những trò diễn trên cạn cùng hội đua ghe truyền thống và đoàn
tàu xuất quân đánh bắt vụ nam, vụ cá đầu năm của ngư dân vùng biển. Chương
trình ngày hội được tiếp tục bằng cuộc đua trải trên phá Tam Giang. Cuộc đua
mang ý nghĩa cầu cho no ấm, vừa được mùa cá, vừa được mùa lúa, thoả mãn ước
vọng no ấm của cư dân.
Lễ hội Cầu
Ngư là ngày hội của cả cộng đồng, tràn đầy lạc quan và hy vọng. Lễ hội là nguồn
cổ vũ cho cư dân có thêm sức mạnh để vượt qua mọi khó khăn trong nghề sông
nước. Đây là lễ hội được tổ chức đều đặn ba năm một lần với quy mô lớn, gồm
nhiều hoạt động tái hiện sinh hoạt văn hóa của ngư dân vùng biển. Có từ hàng trăm
năm trước, lễ hội cầu ngư làng Thái Dương được các nhà nghiên cứu văn hóa đánh
giá là một trong những lễ hội quy mô, độc đáo và hấp dẫn của tỉnh Thừa Thiên -
Huế.