Tối 13/6,
tại Trung tâm văn hóa Pháp (24 Tràng Tiền, Hà Nội), Nghệ sỹ ưu tú, nghệ nhân
Phó Thị Kim Đức, đào nương cuối cùng của giáo phường Ca trù Khâm Thiên - Hà Nội
xưa đã có buổi trình diễn Ca trù hát khuôn cùng các truyền nhân.
Bà Phó Thị
Kim Đức là một bậc thầy lớn của cổ nhạc Việt Nam. Sinh ra và lớn lên trong một
gia đình nổi tiếng của nghệ thuật Ca trù (cụ thân sinh ra bà là quản ca của
giáo phường Khâm Thiên – Hà Nội xưa), học hát từ năm 7 tuổi, đi hát Ca trù từ
năm 13 tuổi, bà cũng là một danh ca hát chèo của Đài Tiếng nói Việt Nam.
Sau khi về
hưu, bà đã dành nhiều năm tháng để nghiên cứu các bài bản ca múa nhạc của nghệ
thuật Ca trù, đúc kết thành khuôn mẫu và đã tổng kết thành một giáo trình sư
phạm âm nhạc hoàn chỉnh của nghệ thuật này. Phương pháp sư phạm của bà đã cho
phép các thế hệ học trò tiếp thu và gìn giữ nghệ thuật ca trù trong vẻ đẹp
thuần khiết, cổ kính của nó.
Cùng biểu
diễn với nghệ nhân, nghệ sỹ ưu tú Phó Thị Kim Đức trong đêm Ca trù hát khuôn là
các kép đàn, ca nương, quan viên là học trò của bà như: Kép đàn, nghệ sỹ ưu tú
Đặng Công Hưng (Nhà hát Chèo Việt Nam); đào nương, nghệ sỹ ưu tú Đoàn Thanh
Bình (Giảng viên Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Việt Nam; kép đàn, nghệ sỹ
nhân dân Nguyễn Xuân Hoạch (Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam); quan viên Đàm Quang
Minh, 2 ca nương trẻ là Phó Hà My, Nguyễn Khánh Linh...
Trong
chương trình, nghệ nhân, nghệ sỹ ưu tú Phó Thị Kim Đức cùng các học trò sẽ
trình bày một số nhạc phẩm đặc sắc ở nhiều thể thức khác nhau của Ca trù. Đó là
bài Ca trù thể hát nói "Hồ Tây" (lời thơ Nguyễn Khuyến); "Tràng
An hoài cổ" (lời thơ Nguyễn Công Trứ); Ca trù thét nhạc "Tiếng dương
tranh"; Ca trù "Tỳ bà hành"...
Ca trù hay
còn gọi là hát ả đào là loại hình nghệ thuật truyền thống của miền Bắc, thịnh
hành từ khoảng thế kỷ 15, rất phổ biến trong đời sống sinh hoạt văn hóa ở Việt Nam từ đầu thế
kỷ 20 trở về trước. Ca trù là một vốn quý trong tài sản văn hóa truyền thống
Việt Nam,
đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Dựa vào quy luật và kỹ
thuật đặc thù, các nghệ sỹ, nghệ nhân Ca trù đã dùng cung đàn, khổ phách và
giọng hát chuyển hóa những lời thơ thành âm nhạc.