Tổng duyệt chương trình lễ hội đền Bà Vũ (Nguồn ảnh: hanam.gov.vn)

Dự lễ hội có Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan, lãnh đạo một số bộ, ngành Trung ương, tỉnh Hà Nam cùng đông đảo người dân địa phương.  

Đền Bà vũ thuộc thôn Vũ Điện, xã Chân Lý thờ bà Vũ Thị Thiết - "Người con gái Nam Xương" được Nguyễn Dữ chép trong "Truyền Kỳ Mạn Lục" vào thế kỷ 16. Đây là một trong những di tích Lịch sử - Văn hoá cấp Quốc gia tiêu biểu của tỉnh Hà Nam.    

Lễ hội Đền Bà Vũ được tổ chức trong không khí trang nghiêm, mở đầu bằng màn rước nước và rước kiệu từ sông Hồng vào đền, diễn ra từ sáng sớm. Tiếp đó là các màn đọc văn trình khai mạc lễ hội, tuyên đọc 6 bài thơ nói về Bà Vũ, trình diễn các điệu múa dân gian đặc sắc.  

Truyền rằng, vào thế kỷ 15, ở trang Vũ Điện, huyện Nam Xang, phủ Lý Nhân có vợ chồng ông Vũ Thận và bà Nguyễn Thị Phiên ăn ở rất nhân từ. Ông bà có 4 người con, trong đó có cô con gái út đặt tên là Vũ Thị Thiết, hiệu là Nương Hương. Nương Hương là người học giỏi, thấu hiểu kinh sử, làm thơ rất hay.    

Đến năm 19 tuổi, quê nhà bị mất mùa, nạn đói xảy ra khắp nơi, Nương Hương bàn với các anh đem của cải giúp người già yếu, được dân làng hết lời ca ngợi. Nương Hương lấy chồng tên là Trương Huyền, cưới nhau chưa được bao lâu thì Trương Huyền phải đi lính, để lại người vợ bụng mang dạ chửa. Một năm sau, Vũ Thị Thiết sinh được một người con trai, nàng một mình nuôi con, phụng dưỡng bố mẹ chồng rất chu đáo.  

Đêm đêm, mẹ con ngồi bên bóng đèn, nhìn bóng mình in trên vách, Vũ Thị Thiết thường nói với con đấy là bố đẻ để yên lòng con trẻ. Sau 3 năm, Trương Huyền hết hạn binh dịch trở về thì cha mẹ đều đã qua đời. Trương Huyền bế con nhưng đứa bé nhất định không chịu, còn nói "Ông không phải bố tôi, bố tôi tối mới về." Nghe thấy thế, Trương Huyền hết mực ngờ vực và mắng nhiếc vợ mình. Vũ Thị Thiết khóc lóc phân trần nhưng chồng không tin, quá đau khổ nàng đã gieo mình xuống sông tự vẫn. Nhân dân thương nhớ người con gái trung hậu mà cuộc đời chịu nhiều nỗi đắng cay nên đã dựng miếu thờ nàng bên sông để hương khói phụng thờ.    

Lễ hội đền Bà Vũ được tổ chức hàng năm, diễn ra trong các ngày 19 đến 21/8 âm lịch để tưởng niệm ngày mất của bà vào 20/8 âm lịch. Đây cũng là dịp để dân làng tạ ơn thần, phật, cầu cho "Quốc thái dân an, nhân khang, vật thịnh". Dự lễ hội, du khách thập phương còn được tham dự các trò chơi dân gian truyền thống như: kéo co, cờ người, leo cầu kiều, bắt vịt ở ao đền, bịt mắt đập niêu.