Nằm ở thôn Văn Gia, phường Trung Hưng, thị xã
Sơn Tây (Hà Nội). Đền Và hay còn gọi là đền “Đông Cung” thờ Đức Thánh Tản, vị
thần đứng đầu trong hàng “tứ bất tử” của Việt Nam. Theo phong tục cổ truyền, hàng
năm hội đền Và được tổ chức vào rằm tháng Giêng âm lịch. Vào những năm Tý – Ngọ
- Mão – Dậu, đền Và mở hội chính rước Đức Thánh Tản qua sông Hồng sang đền Ngự
Dội.
Năm nay (Tân Mão) hội đền Và được diễn ra trong 4 ngày, từ
ngày 16 đến 19/2 (tức ngày 14 đến 17 tháng Giêng âm lịch) đúng theo nghi lễ
truyền thống. Chính hội được diển ra vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch (17/2),
với lễ rước long ngai bài vị "Tam vị Đức Thánh Tản". Bắt đầu từ 5h
sáng đoàn rước kiệu khởi hành. Ban tổ chức đã bố trí gần 500 người để phục vụ
lễ rước với 3 kiệu và đoàn tùy tùng hộ tống hai bên. Mỗi đội rước kiệu có 30 thanh niên thay nhau đảm nhiệm. Ở hai bên đoạn
đường rước nhân dân dựng rạp, bày hương án, dâng hương hoa lễ vật để bày tỏ lòng
thành kính với đức Thánh. Mỗi khi có đoàn rước đi qua, mọi người đều chạy chui
qua kiệu để xin may mắn và khỏe mạnh.
Để rước Đức Thánh Tản và chở đoàn người hành lễ qua sông, ban tổ chức đã huy
động một số lượng lớn các tàu thuyền được trang trí rực rỡ. Trên thuyền, các
hoạt động múa lân, múa rồng cùng những tiếng reo hò, khua chiêng, gõ trống làm vang
dậy cả khúc sông. Khi đến đền Ngự Dội, đoàn rước tiến hành tế lễ và diễn lại
hoạt cảnh Đức Thánh Tản nghỉ chân và tắm tại đây. Sau đó, đoàn rước kiệu trở về
theo tuyến đường cũ và làm lễ yên vị tại đền Và.
Trong thời gian tổ chức lễ hội còn có các trò chơi dân gian
như; đánh cờ tướng, cờ người, đánh đu, đấu vật, kéo co, nấu cơm thi, chọi gà, đua
thuyền rồng tại hào cổ Sơn Tây, bịt mắt đập niêu, bịt mắt bắt vịt và buổi biểu
diễn văn nghệ của nhân dân hai bên bờ sông Hồng mang tên "Tiếng hát chung
một dòng sông".
Lễ hội được tổ chức với quy mô lớn nhằm tuyên truyền, giáo
dục cho nhân dân biết hướng về cội nguồn tổ tiên, nâng cao lòng tự hào dân tộc.
Đây cũng là dịp để quảng bá với du khách hình ảnh và con người Sơn Tây, qua đó
góp phần đẩy mạnh hoạt động du lịch của thị xã.
Dưới
đây là một số hình ảnh của lễ hội: