Lần đầu tiên cùng gia đình đến tham quan tại khu du lịch sinh thái Vân Long và tham gia du lịch cộng đồng tại thôn Mai Trung, anh Joulianne, du khách Pháp thực sự xúc động và ấn tượng khi được người dân trong thôn tổ chức sinh nhật.

Anh Joulianne cho biết: phong cảnh của khu du lịch sinh thái Vân Long cuốn hút tôi bằng những núi non, mây nước lãng mạn, trữ tình. Thái độ thân thiện, chân tình của những người làm du lịch nơi đây càng khiến tôi xúc động và thêm yêu mảnh đất, con người Ninh Bình. Thú vị hơn là tôi được tham gia vào những công việc thường ngày của những người dân nông thôn như xay lúa, giã gạo, đạp xe, nấu ăn… Buổi sinh nhật mà người dân ở đây tổ chức cho tôi không cầu kỳ, đủ đầy như những lần ở Pháp, nhưng tôi hiểu được tình cảm của những người dân làm du lịch dành cho mình qua những bông hoa, cái bắt tay, những cái ôm thật chặt và cả những lời hát chúc mừng sinh nhật còn chưa thật nhuần nhuyễn… Tôi rất ấn tượng và sẽ nhớ mãi lần sinh nhật này. Khi về Pháp, tôi sẽ kể cho bạn bè mình nghe, để khi có dịp tiếp tục cùng bạn bè mình trở lại Việt Nam, đến Ninh Bình thưởng thức du lịch cộng đồng nhiều lần nữa…

Ông Đặng Hữu Tuyến, phó chủ tịch UBND xã Gia Vân cho biết: Từ năm 2005, với sự giúp đỡ của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, xã Gia Vân đã đi tiên phong trong việc triển khai mô hình du lịch dựa vào cộng đồng tại Vân Long. Theo đó, du khách khi đến đây, ngoài tham gia tour du lịch bằng xe trâu, xe bò để tham quan khung cảnh làng quê Bắc Bộ, ngồi thuyền nan chiêm ngưỡng vẻ đẹp non nước hữu tình trong khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Vân Long… còn được trải nghiệm các sinh hoạt hàng ngày cùng người dân bản địa như: đi chợ, nấu ăn, xay lúa, giã gạo, cuốc đất, ngủ trong nhà cổ khung gỗ, nền đất...

Trước những hiệu quả của du lịch cộng đồng mang lại, vừa qua, tại thôn Mai Trung, Tổ hợp tác du lịch cộng đồng Homestay đã ra mắt với 7 thành viên. Tổ hợp tác đã thống nhất quy chế hoạt động, có những hợp đồng hợp tác chặt chẽ… đảm bảo cho các hoạt động dịch vụ du lịch được thực hiện bài bản, chuyên nghiệp, hiệu quả. Giờ đây du khách đến tham quan, du lịch tại làng quê Mai Trung, ngoài phong cảnh thanh bình, yên ả của một làng quê thuần nông, điều làm du khách thấy thú vị là được hòa mình vào cuộc sống dân dã, bình dị, mộc mạc trong cuộc sống thường nhật của những người nông dân. Du khách không còn là khách xem, mà thực sự trải nghiệm cuộc sống thường ngày như xay lúa, giã gạo, đạp xe…

Điều đặc biệt hơn, khi đến thăm nhà dân họ được tìm hiểu những nét đẹp trong bản sắc văn hóa, phong tục tập quán cũng như những sinh hoạt đời thường của người dân địa phương. Việc thành lập Tổ hợp tác hứa hẹn một cách làm du lịch chuyên nghiệp, bài bản hơn bởi hiện nay, trên địa bàn xã Gia Vân nói riêng, huyện Gia Viễn nói chung có khá nhiều điểm du lịch hấp dẫn và phù hợp với loại hình du lịch Homestay như: khu du lịch sinh thái Vân Long, suối nước nóng Kênh Gà, động Vân Trình, Địch Lộng… thu hút khá đông khách tham quan, du lịch, nhất là du khách người nước ngoài. Theo kỳ vọng của những người thành lập, Tổ hợp tác sẽ giúp cho các thành viên làm du lịch có thể phối hợp, tạo điều kiện cho nhau cùng làm du lịch để tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống, đồng thời có điều kiện để trao đổi, học hỏi kiến thức lẫn nhau trong hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch. Ngay sau khi thành lập, Tổ hợp tác đã được Liên minh HTX tỉnh tạo điều kiện cho vay vốn từ Quỹ quay vòng phát triển HTX với số tiền 70 triệu đồng để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, giúp cho việc kinh doanh được thuận lợi, hiệu quả hơn….

Ông Đặng Hữu Tuyến, phó chủ tịch UBND xã Gia Vân cho biết thêm: việc phát triển du lịch dựa vào cộng đồng đã mang lại lợi ích thiết thực cho bà con nông dân và chính quyền địa phương. Với khoảng 35 - 40 nghìn lượt khách đến tham quan du lịch mỗi năm, xã Vân Long đã giải quyết việc làm thường xuyên cho gần 700 lao động, thu nhập bình quân đạt từ 2,5 - 3 triệu đồng/người/tháng.

Thực tế cho thấy, du lịch cộng đồng Homestay không cần đầu tư quá nhiều kinh phí, lại giúp cộng đồng dân cư làm du lịch có cơ hội tăng thu nhập, cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống về cả vật chất lẫn tinh thần, đồng thời vẫn giữ gìn, bảo tồn được các giá trị văn hóa bản địa, bảo vệ cảnh quan môi trường và phục vụ nhu cầu khám phá, tìm hiểu, trải nghiệm của du khách. Và quan trọng hơn, từ những hoạt động của du lịch cộng đồng đã góp phần làm thay đổi ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường sinh thái, giữ gìn cảnh quan tự nhiên cũng như những giá trị vật chất và văn hóa truyền thống mà mình đang lưu giữ…

Mặc dù doanh thu từ du lịch cộng đồng ở Gia Vân chưa cao, nhưng nó đang hứa hẹn mở ra hướng phát triển mới trong hoạt động du lịch. Thời gian tới, để du lịch cộng đồng phát triển bền vững, xã Gia Vân tiếp tục đầu tư tu sửa nâng cấp hạ tầng phục vụ du lịch như: mua sắm bàn ghế phục vụ nhân dân; tu sửa nhà chờ, nhà vệ sinh, đập giữ nước, làm mới lán xe, làm các biển chỉ dẫn, vơ dong đường thuyền. Đồng thời chỉ đạo, điều hành củng cố các trạm du lịch duy trì, thực hiện nghiêm việc đưa đón, hướng dẫn khách tham quan... đảm bảo các dịch vụ du lịch trên địa bàn Gia Vân ngày càng phát triển bền vững.