Với diện tích hơn 10.000ha, Vườn Quốc gia Ba Bể nằm trên địa bàn của 5 xã của huyện và có ranh giới giáp với các xã Nam Cường, Xuân Lạc (Chợ Đồn) và xã Đà Vị, huyện Na Hang (Tuyên Quang), đời sống cư dân ở vùng đệm và các xã lân cận còn rất khó khăn nên trong một thời gian dài một số đối tượng vì lợi nhuận đã bất chấp pháp luật để thực hiện hành vi khai thác trộm tài nguyên rừng, săn bắt động vật hoang dã... Do vậy, công tác quản lý, bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học ở Vườn Quốc gia Ba Bể luôn được chính quyền địa phương và ngành chức năng coi trọng. Thời gian gần đây, với việc triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp nên công tác quản lý, bảo vệ rừng đã có nhiều chuyển biến.

Ông Phạm Văn Chí - phó giám đốc phụ trách phát triển rừng và các dự án quan hệ hợp tác quốc tế Vườn Quốc gia Ba Bể cho biết: từ khi các cấp, ngành, lực lượng chức năng và các địa phương cùng vào cuộc quyết liệt; xây dựng cơ chế đặc thù giao khoán cho cộng đồng thôn, bản cùng bảo vệ thì tình trạng khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép được đẩy lùi. Trong 4 tháng đầu năm 2014, qua công tác tuần tra, kiểm soát, lực lượng chức năng đã phát hiện và lập 22 biên bản vi phạm Luật Bảo vệ và phát triển rừng, trong đó, 13 vụ vận chuyển, 2 vụ cất giấu lâm sản trái phép, 6 vụ khai thác rừng trái phép (tác động vào cây gỗ cũ đã được thống kê quản lý), xử phạt vi phạm hành chính 36 triệu đồng.

Để đẩy mạnh công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên rừng, Vườn Quốc gia Ba Bể đã tăng cường phối hợp với chính quyền các địa phương nằm trong vùng lõi và vùng giáp danh tuyên truyền các văn bản pháp luật nhằm nâng cao nhận thức cho người dân. Tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, theo dõi các đối tượng chuyên vận chuyển và thu mua gỗ lậu, thăm nắm tình hình hộ nào chứa gỗ không rõ nguồn gốc để có biện pháp xử lý theo quy định. Bên cạnh đó, tổ chức ký cam kết, phát phiếu; mở hòm thư phát giác đối tượng vi phạm chặt phá rừng, săn bắt động vật rừng phục vụ hiệu quả công tác bảo vệ rừng vườn quốc gia.

Thời gian qua, các xã: Khang Ninh, Cao Thượng, Cao Trĩ, Quảng Khê, Nam Mẫu… xung quanh khu vực Vườn Quốc gia Ba Bể đã rà soát các cơ sở chế biến gỗ, làm thủ tục đăng ký về trạm kiểm lâm quản lý. Hiện nay, Hạt Kiểm lâm Vườn Quốc gia Ba Bể và chính quyền các địa phương nói trên đang tập trung tuyên truyền, vận động để người dân hiểu và chấp hành tốt việc đưa cưa xăng về các trạm kiểm lâm để quản lý.

Những ngày hè tháng 5 thời tiết khắc nghiệt, oi bức, nhưng những kiểm lâm viên Vườn Quốc gia Ba Bể vẫn hàng ngày bám sát địa bàn thực hiện nhiệm vụ tăng cường công tác tuần tra, bảo vệ rừng. Cùng với đó, các xã nằm xung quanh khu vực quanh Vườn Quốc gia Ba Bể cũng đã thành lập tổ công tác gồm các ban, ngành nhằm tích cực tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, chung tay góp sức bảo vệ rừng quốc gia ngày càng có hiệu quả.