Nơi thức dậy núi đã đầy trong mắt

“Nơi thức dậy núi đã đầy trong mắt
Trong chiêm bao còn vọng tiếng nai chiều”

Có nhà thơ từng phác họa vẻ đẹp hùng vĩ, huyền ảo của Lai Châu như vậy. Địa hình được cấu tạo bởi những dãy núi chạy dài theo hướng Tây Bắc-Đông Nam đã tạo cho Lai Châu nhiều đèo dốc, nhiều thung lũng hẹp và sâu, cùng vô số sông suối, thác nước chảy qua những cánh rừng nguyên sinh vẫn giữ được vẻ nguyên sơ với số lượng động thực vật vô cùng phong phú. Tiêu biểu là những danh thắng như động Tiên Sơn, thác Tắc Tình, suối khoáng nóng Vàng Pó, cao nguyên Sìn Hồ, khu rừng nguyên sinh Pu Sam Cáp với các hang động liên hoàn Thiên Môn, Thủy Tinh, Thiên Đường...

Hang động Tiên Sơn (xã Bình Lư, huyện Phong Thổ)

Những đỉnh núi cao trên 1.700m ở khu vực Phan Xi Păng, Tà Tổng với khí hậu trong lành, mát mẻ, quanh năm mây phủ đặc biệt thích hợp với loại hình du lịch thám hiểm, mang đến cho du khách những chuyến đi đầy hứng khởi, hồi hộp và thực sự hòa mình với thiên nhiên. Ngoài ra, cảnh quan tự nhiên dọc thượng nguồn sông Đà cũng để lại một dấu ấn khó quên cho những ai một lần được chứng kiến.

Mặt khác, Lai Châu còn là mảnh đất lưu giữ nhiều tài nguyên lịch sử và nhân văn. Nhiều di chỉ khảo cổ được phát hiện ở Nậm Tun, Mường So (Phong Thổ) là minh chứng cho nền văn minh của người Việt cổ nơi đây, có ý nghĩa khoa học lớn lao và hấp dẫn khách tham quan, tìm hiểu. Trải qua hàng trăm năm, tấm bia đá chữ Nôm do Lê Lợi khắc ghi dấu tích của nghĩa quân Lam Sơn hồi thế kỷ 15 vẫn đứng sừng sững nơi đầu nguồn sông Đà, tựa như một dấu son chói lọi khẳng định chủ quyền đất nước. Hay dinh thự Đèo Văn Long-một trong các di tích mang đậm dấu ấn lịch sử, văn hóa vùng Tây Bắc.

Không chỉ được thiên nhiên ưu đãi những cảnh đẹp kỳ thú, Lai Châu còn có nền văn hóa đặc trưng và đa dạng từ 20 dân tộc sinh sống trên địa bàn: Thái, Mông, Kinh, Dao, Khơ Mú, Tày, Mường, La Hủ..., đặc biệt có những dân tộc chỉ có ở Lai Châu như người Mảng, người Si La. Những phiên chợ vùng cao, những lễ hội truyền thống, ẩm thực dân gian, sản phẩm thủ công... vừa là nếp sinh hoạt văn hóa đặc sắc, vừa là những di sản quý giá của cả cộng đồng.

Tuy có nhiều thuận lợi nhưng trên thực tế nhiều năm qua, Lai Châu vẫn chưa thực sự nổi bật trên bản đồ du lịch bởi cơ sở hạ tầng còn kém hấp dẫn, đường giao thông đi lại khó khăn, đội ngũ làm du lịch vừa thiếu vừa yếu... Thêm vào đó, việc xây dựng thông tin tư liệu quảng bá cho Lai Châu cũng chưa tốt, chưa thiết thực đến với những người có nhu cầu. Chị Kim Hoa (Hà Nội) chia sẻ: “Thích du lịch đến những vùng đất mới lạ nên tôi định rủ bạn bè đến Lai Châu dịp nghỉ lễ. Nhưng khi tìm thông tin trên mạng, trên báo chí thì rất cũ và ít ỏi, chỉ còn cách thông qua các hãng lữ hành”.

Ông Trần Văn Chí - Phó Giám đốc Sở VHTTDL Lai Châu nhận định: “Địa hình hiểm trở là khó khăn lớn song cũng đồng thời là một tiềm năng. Lai Châu vẫn giữ được cảnh quan tự nhiên cũng như văn hóa bản làng nguyên sơ, nguyên bản, chưa bị lai tạp hay thương mại hóa. Do đó mô hình du lịch sinh thái, mạo hiểm và du lịch cộng đồng là những hướng đi để xây dựng thương hiệu du lịch Lai Châu thân thiện và độc đáo”.

Đánh thức tiềm năng

Thị xã Lai Châu, trung tâm kinh tế-chính trị-văn hóa của tỉnh như khoác lên mình chiếc áo mới với những con đường rộng rãi, những tòa nhà khang trang, khu dân cư sạch đẹp. Quảng trường Nhân Dân lộng gió giữa mây núi xanh ngắt bao la, nằm cạnh đó khu nhà hợp khối các cơ quan hành chính của tỉnh như là một điểm nhấn đẹp giữa lòng thị xã. Ngoài ra các công trình công cộng như trung tâm thương mại, công viên tuổi trẻ, nhà hàng khách sạn, rạp chiếu phim... cũng được đầu tư xây dựng để kịp thời phục vụ nhu cầu đời sống của đông đảo nhân dân.

Là một thành viên của Chương trình liên kết du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng, Lai Châu phối hợp với các tỉnh bạn xây dựng hành trình Lai Châu-Sa Pa (Lào Cai), Mù Cang Chải (Yên Bái)-Lai Châu... với các tour tham quan ruộng bậc thang, khám phá hang động, du lịch kết hợp nghỉ dưỡng. Khu vực lòng hồ thủy điện Lai Châu gắn với tuyến đường thủy xuôi sông Đà cũng đang hứa hẹn tiềm năng trở thành một tour du lịch hấp dẫn với cảnh quan sinh thái đẹp, các loài thủy sản lòng hồ phong phú.

Bản Vàng Pheo (Phong Thổ) là một điểm bản văn hóa làm tốt du lịch cộng đồng. Anh Phong, một hướng dẫn viên du lịch địa phương vừa dẫn đoàn khách từ dưới xuôi lên đang say sưa tham quan và chụp ảnh, vui vẻ cho biết: “Phần đông khách du lịch đều rất thích thú với việc cùng ăn, ngủ với dân bản, tối đến lại có lửa trại, múa xòe, nhảy sạp, nghe ca hát và nghe những câu chuyện cổ giữa không gian mênh mông và hoang vắng của núi rừng. Hàng năm bản này đón hàng nghìn lượt khách trong và ngoài nước, ngoài đi tour ra còn có cả các nhóm thanh niên đi phượt nữa”. Anh Phong còn cho biết thêm trong thời gian qua Tổ chức phát triển Hà Lan (SNV) đã giúp tư vấn và hỗ trợ mở nhiều khóa tập huấn cho cán bộ cũng như người dân Lai Châu để nâng cao trình độ làm du lịch, xem đây cũng là một cách giúp dân ở nhiều vùng thoát nghèo.

Trên cơ sở phát huy tiềm năng, khắc phục hạn chế, du lịch Lai Châu hướng tới sự đa dạng hóa nhưng đặc biệt nhấn mạnh hình thức du lịch sinh thái mạo hiểm, du lịch gắn liền với sinh hoạt cộng đồng, bản làng, tìm hiểu nền văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Bên cạnh đó là việc tăng cường tuyên truyền, quảng cáo trên các phương tiện truyền thông đại chúng, thành lập nguồn thông tin du lịch cụ thể và sinh động. Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Khắc Chử - Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu cho biết: “Việc xây dựng thương hiệu các sản phẩm thủ công truyền thống của bà con dân tộc cũng đang được đẩy mạnh để có thể khôi phục và giữ gìn, tạo nét riêng cho Lai Châu, chẳng hạn như nghề mây tre đan ở Sìn Hồ, chế biến chè ở Tam Đường, dệt thổ cẩm ở Than Uyên, nghề làm miến dong, nghề nấu rượu...”.

Mùa xuân cũng là thời điểm hoa ban hoa đào, hoa mơ hoa mận đua nở sáng bừng trên những cung đường Tây Bắc. Du lịch Lai Châu đang dần khởi sắc và là điểm đến thú vị, mang đến cho du khách gần xa cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, những ngày hội rực rỡ, ngất ngây trong vòng xòe, trong lời ca điệu hát mộc mạc dân dã mà thắm đượm tình người và đậm đà bản sắc văn hóa vùng cao...