Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng vừa phối hợp với đoàn khảo cổ Khoa Lịch sử, Trường ĐH KHXH&NV Hà Nội tiến hành khai quật trên diện tích hơn 300m2 tại di tích Chăm Phong Lệ, thuộc tổ 3, phường Hòa Thọ Đông, quận Cẩm Lệ, TP Đà Nẵng.

Qua đó, đoàn đã phát hiện nhiều hiện vật đá có giá trị như: tượng sư tử Simha, đầu chim thần Garuda, bệ thờ voi, cùng hiện vật trang trí riềng mái của tháp có hình rắn Laga và kiểu dáng hoa văn đặc sắc, gạch xây đền tháp…

Các hiện vật này được các nhà nghiên cứu đánh giá cao, củng cố thêm giá trị của nền văn hóa Chăm patừng tồn tại ở vùng đất này.

Đoàn khảo cổ đã phát hiện nhiều hiện vật đá có giá trị như tượng sư tử Simha, đầu chim thần Garuda, bệ thờ voi...

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Mạnh, bộ môn Khảo cổ học, Khoa Lịch sử, Trường Đại học KHXH&NV Hà Nội cho biết: Trong lần khai quật này, các nhà khảo cổ đã phát hiện một tượng sư tử đá Simha. Đây là loại tượng tròn có kích thước tương đối lớn, được trạm trổ tinh xảo và hoàn thiện, điểm nhấn là các họa tiết trang trí phần ngực cũng như đường nét điêu khắc trên phần đầu của tượng.

Tượng sử tử đá Simha sau khi được phát hiện đã được di chuyển tới Bảo tàng Đà Nẵng để lưu giữ.

“Đây là hiện vật nằm trên địa tầng và đến từ một nơi rõ ràng về nguồn gốc xuất xứ, hiện vật quý này đã bổ sung vào quỹ hiện vật trưng bày cũng như làm phong phú thêm quá trình nghiên cứu của Bảo tàng điêu khắc Chăm.

Sau khi kết thúc khai quật, đoàn nghiên cứu sẽ tổng hợp tư liệu và so sánh các mô típ trang trí cũng như bình đồ kiến trúc, xác định niên đại”, ông Nguyễn Hữu Mạnh cho biết.

Tượng sư tử Simha.

Ông Mạnh cho biết thêm, qua lần khai quật này cùng hai đợt khai quật trước vào năm 2011 và 2012, các nhà khảo cổ đã xuất lộ hai mặt bằng kiến trúc. Kiến trúc thứ nhất có thể gọi là tháp chính, trong lòng tháp có cái hố mà các nhà khoa học Việt Nam thường gọi là hố thiêng phục vụ tín ngưỡng của người Chăm và là một kiểu kiến trúc được phát hiện rất ít tại các phế tích, di tích Chăm. Hiện tượng này chỉ có ở Cấm Mít (xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang) và tháp Ponagar (tỉnh Khánh Hòa).

Kiến trúc thứ hai đang khai quật có nền móng kiến trúc khoảng 16,5m và các nhà khảo cổ đặt ra giả thiết rằng đây là tháp cổng dẫn vào tháp chính.

“Chúng tôi đã tiến hành khảo sát và nhận ra di tích Chăm Phong Lệ cùng một loạt phế tích khác nằm dọc theo sông Cẩm Lệ, từ đó đưa đến kết luận rằng, khu vực Phong Lệ cùng với khu vực xung quanh đã từng tồn tại một tổ hợp các đền tháp, đóng vai trò đặc biệt quan trọng của văn hóa, lịch sử vùng đất Đà Nẵng xưa nói riêng, của miền Trung Việt Nam nói chung”, ông Mạnh chia sẻ.

Các hiện vật này được các nhà nghiên cứu đánh giá cao, củng cố thêm giá trị của nền văn hóa Chăm pa từng tồn tại ở vùng đất này.

Trong lúc đó, Giám đốc Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng - ông Hồ Tấn Tuấn cho hay, công tác bảo tồn hiện vật quý đang được Đà Nẵng hết sức quan tâm. Riêng Bảo tàng điêu khắc Chăm sẽ hình thành một khu trưng bày dành cho di tích Chăm Phong Lệ.

“Tiếp theo chúng tôi tiến hành đề nghị xếp hạng cho di tích Chăm Phong Lệ, ban đầu là cấp thành phố, sau này sẽ nghiên cứu, từng bước đề xuất cấp quốc gia. Khu vực này được bảo tồn nguyên trạng trong đề án bảo tồn và phát huy chung khu Cẩm Lệ thời gian tới do ngành văn hóa thực hiện, lấy khu vực có tháp này là điểm nhấn trung tâm và mở rộng thêm những trưng bày khác gắn với bảo tồn khảo cổ”, ông Tuấn cho biết.

Được biết, sau hai lần khai quật vào năm 2011 và 2012, đến đợt khai quật thứ 3 này, với những hiện vật được phát hiện có thể khẳng định Đà Nẵng vẫn còn khu phế tích tháp Chăm có giá trị đặc biệt, niên đại trên 1.000 năm. Bảo tàng Điêu khắc Chăm đã đề nghị Sở Văn hóa và Thể thao Đà Nẵng phải bảo tồn nguyên trạng phế tích này để làm điểm tham quan cho người dân và du khách.