Lý Sơn là huyện đảo thuộc tỉnh Quảng Ngãi, còn được gọi là cù lao Ré. Nơi đây không chỉ có những bãi biển đẹp, mùi thơm hành tỏi, mà còn nức tiếng bởi món chả cá đỏ củ trứ danh.
Cá đỏ củ được ngư dân địa phương đánh bắt ở vùng biển xa bờ. Tuy cá có kích thước không to nhưng ít xương, nhiều nạc, thịt ngọt đậm, dai nên chế biến món gì cũng ngon: canh chua, nấu ngót, chiên, kho tiêu, hấp... Đặc biệt cá đỏ củ làm chả thì không thể nào chê được. Đó là lý do dù nơi đây có vô vàn loài cá biển nhưng bà con Lý Sơn vẫn chọn cá đỏ củ để làm món chả trứ danh.
Cá khi được đưa vào bờ là các thương lái chờ sẵn ở bến tàu thu gom số lượng lớn về cơ sở chế biến ngay. Bởi chả cá đỏ củ chế biến khi còn tươi thì mới ngon, ngọt, đậm đà. Cá lúc nào cũng "sốt" hàng nên phải đặt trước mới có cá tươi chế biến món ăn. Do cá không có quanh năm, mà chỉ xuất hiện từ tháng 1 đến tháng 9 âm lịch nên việc làm chả cá trữ đông ăn dần là vô cùng hợp lý.
Hấp dẫn chả cá đỏ củ Lý Sơn.
Các công đoạn làm chả cá đỏ củ tuy đơn giản nhưng để chả cá ngon tròn vị, đặc trưng Lý Sơn thì người ta phải cẩn thận trong khâu lựa cá. Phải chọn con cá tươi thịt cứng, mang đỏ, mắt sáng để khi chả thành phẩm sẽ có màu hồng đặc trưng rất đẹp mắt. Ở công đoạn sơ chế, cá được cắt đầu, làm sạch ruột, rồi rửa thật sạch. Bước tiếp theo người ta sẽ dùng muỗng nạo lấy thịt cá bỏ xương và da đi; sau đó cho các loại gia vị, tỏi, tiêu, hành, muối, bột ngọt vào trộn hòa quyện vào thịt cá, rồi đem xay. Các cơ sở làm chả nêm theo công thức bí truyền nên hương vị sản phẩm mỗi cơ sở sẽ khác một chút. Nhưng dù thế nào cũng không mất đi cái vị nạc nguyên bản của cá đỏ củ. Đặc biệt người ta không bao giờ quên cho tỏi Lý Sơn vào chả, đó cũng là một trong những lý do vị chả thơm ngon, rất lạ, không lẫn vào đâu được.
Đến tham quan đảo Lý Sơn và tiện thể mua chả cá đỏ củ là điều tuyệt vời nhất. Bởi khi ấy bạn sẽ được mua những miếng chả mới nhất, còn nóng hổi, sẽ tránh bị lầm chả cá đỏ củ giả hoặc trữ đông lâu. Bạn còn được thử chả tại chỗ, tham quan các cơ sở làm chả thủ công, được học công thức làm chả và có thể mua một thùng cá tươi đông đá về nhà trổ tài nấu nướng. Từ chả cá đỏ củ, bạn có thể chiên, khìa, xắt nhỏ để ăn với bánh mì, bún hoặc bạn có thể kho kẹo dùng với cơm nóng cũng ngon vô cùng.
Nguyễn Hoàng Duy