Từ lâu, ô mai đã trở thành một món đặc sản của Hà Nội. Đây là một trong những món ăn vặt “trẻ con ăn để thích, người lớn ăn để nhớ” bởi cái vị chua, cay nồng và ngọt kết hợp với nhau rất kích thích vị giác.

Thứ quả được dùng làm ô mai thường có vị chua như: Sấu, mơ, me, mận, khế... Phụ liệu để làm ô mai cũng khá đơn giản, gồm muối, đường, gừng, vôi, phèn chua, cam thảo... Là thức quà ăn vặt, nhưng ô mai không dành cho những người vồn vã. Bởi, khi thưởng thức ô mai phải nhấm nháp từng chút, từng chút một để cảm được những hương vị ngọt ngào, chua thanh, gừng cay nồng ấm quyện trong thứ quả khô ấy.

Ngày nay, phố Hàng Đường (Hà Nội) đã trở thành “phố ô mai” với nhiều thương hiệu nổi tiếng, như: Gia Lợi, Gia Thịnh, Tiến Thịnh, Hồng Lam... Ô mai Hà Nội chủ yếu được sản xuất theo phương pháp thủ công mang tính gia truyền. Mỗi nhà đều giữ cho mình một bí quyết riêng ở cách thức tẩm ướp, độ phơi khô… tạo nên sự độc đáo mang dấu ấn của mỗi cửa hiệu.

Để tạo ra món quà có đặc trưng riêng, bà chủ cửa hiệu ô mai Gia Lợi Nguyễn Thu Thủy cho biết: “Các công đoạn làm ô mai đều rất cầu kỳ, kỹ lưỡng từ khâu chọn nguyên liệu, đến cách làm. Cụ thể như, đường chỉ dùng loại đường phên truyền thống, trái cây được chọn lựa có nguồn xuất xứ, tươi ngon bảo đảm chất lượng. Có một số loại ô mai không thể làm được khi quả chín như mận, khế, mơ, đào… vì thịt quả quá mềm sẽ làm quả bị nát khi ngâm, thành phẩm thu được không đạt yêu cầu. Tiếp đó, các công đoạn xử lý trái cây, ngâm ủ đường, trộn các nguyên liệu đều được Gia Lợi tuân thủ quy trình sản xuất tỉ mỉ, bảo đảm vệ sinh và thời gian”.

Ô mai ngon là phải dẻo quánh, vị chua cay mặn ngọt phải hòa quyện, nhưng không lẫn vào nhau. Cũng bởi sự cầu kỳ như vậy mà ô mai là một món ăn vặt có vị rất riêng và dễ “nghiện”.

Người Hà Nội ăn ô mai quanh năm. Thức quà này không chỉ làm hài lòng người thưởng thức, mà còn có thể sử dụng như một vị thuốc dưỡng họng, trừ ho khi cần thiết. Vào dịp Tết Nguyên đán, nhiều gia đình Hà Nội đã quen với nếp dùng ô mai để tiếp khách, mang biếu, làm quà tặng cho bạn bè khắp bốn phương.

Chủng loại ô mai được ưa chuộng nhất của người Hà Nội vẫn là mơ, mận, sấu. Nhiều người nước ngoài khi đến Hà Nội cũng tìm đến ô mai Hàng Đường để thưởng thức món quà mang đậm hương vị của người Hà Nội.

Bà Thủy cho biết, dù khẩu vị ô mai của người Hà Nội không thay đổi nhiều nhưng bên cạnh các loại ô mai truyền thống như chua ngọt, mặn ngọt hay dạng xào gừng, trộn cam thảo… còn có các loại ô mai theo kiểu mới như dạng bỏ hạt, dạng bao tử, dạng khô dẻo. Đặc biệt, các loại củ quả như quất hồng bì, cà chua bi, chanh bao tử, kiwi, khoai lang… cũng được cửa hiệu bổ sung vào danh sách sản phẩm của ô mai Hà Nội.

Thu Hằng