Căn cứ Minh Đạm, Địa đạo Long Phước, Nhà tròn Bà Rịa là những di tích cách mạng đặc biệt ở Bà Rịa - Vũng Tàu.
Căn cứ Minh Đạm
Căn cứ Minh Đạm nằm trên địa bàn hai huyện Long Điền, Đất Đỏ (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu). Đây từng là nơi cơ quan thường vụ Huyện ủy Long Đất hoạt động để lãnh đạo phong trào kháng chiến trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Núi Minh Đạm dài 8km, cao 355m, ba mặt giáp biển, do nhiều ngọn núi hợp thành; ban đầu được gọi là dãy Châu Viên, Châu Long.
Tên gọi "Căn cứ Minh Đạm" được hình thành cuối năm 1948, được đặt theo tên của hai đồng chí Bùi Công Minh và Mạc Thanh Đạm - nguyên Bí thư và Phó Bí thư Huyện ủy Long Điền, đã hy sinh anh dũng ngày 17/01/1948 trong khi đang hoạt động bí mật. Để tưởng nhớ hai đồng chí và khích lệ phong trào kháng chiến, Tỉnh ủy Bà Rịa - Long Khánh (cũ) quyết định lấy tên hai đồng chí đặt tên cho khu căn cứ kháng chiến này. Năm 1993, Căn cứ Minh Đạm được xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia.
Địa đạo Long Phước
Địa đạo Long Phước (xã Long Phước, thành phố Bà Rịa) có vị trí chiến lược về quân sự và giao thông, đồng thời là đầu mối căn cứ địa cách mạng của tỉnh Bà Rịa - Long Khánh (cũ). Vì thế, nơi đây thường xảy ra những vụ tranh chấp địa bàn quyết liệt giữa ta và địch.
Năm 1948, để bảo toàn lực lượng, củng cố phong trào cách mạng và đảm bảo tính mạng, tài sản của nhân dân, quân và dân Long Phước đã phát triển hệ thống địa đạo ở 5 ấp, nối với nhau bởi đường xương sống, có hầm bí mật chứa lương thực dự trữ và các công sự chiến đấu. Đường xương sống cách mặt đất 2 - 3m, lòng địa đạo cao 1,5 - 1,6m, rộng 0,6 - 0,7m nên có thể đi lại, vận chuyển vũ khí, lương thực dễ dàng. Suốt hai cuộc kháng chiến, quân và dân Long Phước đã đào được tổng số 3.600m địa đạo. Năm 1990, địa đạo Long Phước được xếp hạng Di tích quốc gia.
Nhà tròn Bà Rịa
Nhà tròn Bà Rịa
Nhà tròn Bà Rịa (phường Phước Hiệp, thành phố Bà Rịa) là di tích lịch sử cấp quốc gia. Trước kia, đây vốn là một tháp nước nhưng có kiến trúc tựa như một tháp canh, có thể quan sát các hướng. Nhà tròn Bà Rịa có chiều cao 20m, chân đế là một khối nhà hình bát giác cao 4m, cạnh 6m, có 8 trụ bằng bê tông cốt thép với các xà ngang đỡ bồn nước bên trên. Bồn chứa nước có đường kính 7m, mái lợp tôn. Nằm giữa các trụ là hai đường ống dẫn nước lên bồn.
Ngày nay, Nhà tròn Bà Rịa là nơi sinh hoạt của Câu lạc bộ Thanh niên Bà Rịa. Điểm di tích này gợi nhắc về những ký ức hào hùng của con người và vùng đất Bà Rịa - Vũng Tàu trong suốt hai cuộc kháng chiến.
Nguyễn Trung