Cây vả được trồng nhiều ở Huế

Chớm hạ, sáng sớm ra đường Phan Đình Phùng, Điện Biên Phủ bắt gặp các bà, các chị gánh những gánh rau xanh, trong đó có một rổ trái cây, xanh xanh. Đó là trái vả, đặc biệt có nhiều ở Huế. Trong vườn của người Huế, cây vả mọc thật đẹp với tán lá to, quả chi chít ở gốc. Lá vả hái để gói rau trái. Còn quả vả thì chế biến nhiều món ăn ngon, làm trà vả, vả trộn, vả hầm xương, vả chua ngọt, vả sống chấm ruốc kèm mấy lá rau thơm... Món ăn vả trộn là món ngon trong bữa cơm hàng ngày của người Huế và món ngon trong các bữa tiệc.

Cũng dịp này, là mùa của mít non. Mít thì nhiều nơi có, nhưng ở Huế, mít non, đến mít chín được ưa chuộng. Đặc biệt, các bà nội trợ Huế đã biến miếng mít non thành nhiều món ăn thơm mát cho ngày hè: mít non nấu canh tôm lá lốt, mít nấu các món chay, mít trộn tôm thịt. Vả trộn, mít non trộn, hoa chuối trộn... món dân dã trở thành đặc sản xứ Huế, khai vị cho các bữa tiệc, ai đã từng ăn thì nhớ mãi.

và là món ăn dân dã của người dân Huế. Ảnh: Bảo Phước

Giữa mùa hè nóng bức, nếu về Kim Long, Nguyệt Biều bạn sẽ được thưởng thức măng cụt. Loài  quả từ quê hương Nam Bộ lại xuất hiện ở xứ Huế, và trở ra thì lại không thấy nữa. Dù không nhiều, nhưng măng cụt từ đất Huế có vị ngọt, thanh đậm... rất được ưa thích. Khi bạn ghé một sạp trái cây, hỏi giá, sẽ nghe cô bán hàng nói: "Măng cụt Huế nên đắt đó nghe!".

Những ngày Huế nắng nóng nhất, thì đó là mùa sen. Vào giữa tháng 5, và tháng 6, những hồ sen ở quanh Đại Nội, hồ Tịnh Tâm nở hoa rực rỡ với sắc hồng và trắng cùng màu xanh của lá và đài sen tạo nên một không gian nên thơ, lãng mạn. Ngoài ra, ở các vùng ven Huế cũng có những hồ sen đẹp, như hồ sen ở làng La Chữ và nhiều nơi khác... Sen là di sản, để làm đẹp và làm giàu. Khi sen nở các hồ sen là nơi thu hút mọi giới, mọi nơi đến check-in, thưởng ngoạn. Bởi, ai cũng muốn có những tấm hình tuyệt đẹp với sen. Những bình hoa sen, chậu sen làm đẹp cho mọi không gian. Còn món ăn từ sen ở xứ Huế thì thật phong phú, tinh tế và thực dưỡng đã vô cùng nổi tiếng. Mỗi bộ phận từ cây sen, từ bàn tay người đầu bếp Huế cho ra những món ăn đầy hấp dẫn, như cơm sen, gỏi sen, chè hạt sen long nhãn... tâm  điểm cho các bữa tiệc ở Huế.

Cuối hạ, vào tháng 7, đầu tháng 8, ấy là mùa thanh trà Huế. Từ lâu, thanh trà đã là một trong những đặc sản tiến vua, thì nay là một đặc sản vườn nổi tiếng của vùng đất Cố đô. Trước, thanh trà chỉ trồng nhiều ở Thủy Biều (TP. Huế), nhưng nay đã được phát triển nhiều vùng khác ở Hương Thủy, Hương Trà và Phong Điền, với mô hình canh tác hữu cơ. Quả thanh trà có vị thanh, thơm mát không quá chua và quá ngọt, ăn ngon lại bổ dưỡng, được ưa thích là món quà quê gây thương nhớ không chỉ với du khách du lịch mà cả những người con cố đô xa quê hương. Vị thơm ngát, ngọt thanh của thanh trà được chế biến thành nhiều món ăn ngon hấp dẫn. Không chỉ là trái cây để giải nhiệt mùa hè, qua bàn tay khéo léo của người Huế, thanh trà đã trở nên nổi tiếng với hàng chục món ăn với hương vị độc đáo.

Cũng như đặc sản sen Huế, thanh trà là loại trái cây rất đặc biệt vì tất cả các bộ phận của trái thanh trà đều được sử dụng để chế biến nên những món ngon và giá trị dinh dưỡng cao. Vỏ thanh trà thì làm mứt, nấu chè, tép thanh trà làm gỏi mực... Rồi từ trái cây có cái tên rất đẹp này, còn được dùng làm gà hấp thanh trà, nem rán thanh trà, nem chua thanh trà... Thanh trà vì thế, đã trở thành sản vật đầu tiên tại Huế được tổ chức kỷ lục châu Á xác nhận là giá trị ẩm thực ASIA.

Xứ Huế thiên nhiên khắc nghiệt, nhưng như là sự bù trừ, Huế được ban tặng cho dòng Hương, cho núi đồi miền Tây, cho đầm phá Tam Giang..., tạo nên cảnh sắc tươi đẹp, sản vật phong phú. Với ưu thế đó chính là tiền để tỉnh xây dựng thương hiệu  kinh đô ẩm thực, là trung tâm văn hóa, du lịch lớn, đặc sắc, mang nét đặc trưng riêng có của mảnh đất hài hòa tươi đẹp này.

Nguyên Anh