Chúng tôi trở lại đình Định Yên, xã Định Yên, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp vào đêm Rằm tháng 8. Giữa không gian mênh mông sông nước, bất giác điệu hò Đồng Tháp cất lên, chợt thấy xao xuyến trong lòng.
Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Huỳnh Thị Hoài Thu phát biểu tại buổi họp báo. (Ảnh: Hữu Nghĩa)
Rồi “Chợ ma”, hay có người gọi chợ chiếu “ma” Định Yên chính thức được tái hiện trước sân đình tạo niềm vui khó tả trong mỗi người.
Buổi họp báo ra mắt tour du lịch tham quan trải nghiệm đình Định Yên, làng nghề dệt chiếu truyền thống và thực cảnh “Chợ ma” Định Yên cũng diễn ra bên trong ngôi đình cổ kính này.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Lấp Vò Nguyễn Thị Nhanh cho biết, địa phương xây dựng sản phẩm du lịch này nhằm khơi dậy những giá trị truyền thống, những nét đặc sắc riêng mang giá trị văn hóa của địa phương để giới thiệu đến khách tham quan du lịch trong và ngoài nước.
“Suốt nhiều ngày qua, hơn 100 người dân đã dành tâm sức, tình cảm để cùng nhau tái hiện lại “Chợ ma” Định Yên. Những câu hò Đồng Tháp, những câu vọng cổ hát bằng cảm xúc sâu lắng của bà con.
Những chiếc chiếu được chính bà con dệt ra và cũng chính bà con mang đến biểu diễn tại buổi tái hiện chợ xưa, khiến bà con và chúng tôi rất xúc động”, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Lấp Vò chia sẻ.
Hướng đến bền vững cho sản phẩm du lịch “Chợ ma” Định Yên, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Huỳnh Thị Hoài Thu cho biết, trong Đề án phát triển du lịch tỉnh Đồng Tháp, ngành Du lịch tỉnh định vị huyện Lấp Vò có liên kết với nhiều huyện, thành phố trong tỉnh. Sự kết nối này tạo thuận lợi cho du khách đến tham quan huyện Lấp Vò ngày một nhiều hơn.
“Chợ ma” Định Yên có từ cách đây hơn 200 năm và tồn tại kéo dài đến trước năm 2000.
Du khách tham quan đình Định Yên. (Ảnh: Hữu Nghĩa)
Dù thực tế “Chợ ma” không còn, nhưng các ngành, các cấp ở Đồng Tháp, đặc biệt là huyện Lấp Vò và bà con nơi đây, vì niềm tự hào quê hương xứ sở, tự hào với nghề dệt chiếu, nên tại buổi họp báo, mọi người đều khẳng định chắc chắn tour du lịch tham quan sẽ tồn tại lâu dài.
Trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Nhân Dân, bà Huỳnh Thị Hoài Thu cũng khẳng định, nếu cứ diễn tới lui cùng một kịch bản thì khó níu được du khách quay trở lại “Chợ ma”. Do đó, tour du lịch tham quan này sẽ có kịch bản mở, mỗi lần diễn không hoàn toàn giống nhau. Ngoài ra, du khách còn có thể hòa vào hoạt động biểu diễn, du khách vừa là khán giả, vừa là diễn viên.
Đây là sản phẩm kết hợp giữa du lịch và thưởng thức chương trình nghệ thuật. Đây cũng là sản phẩm đặc trưng của Đồng bằng sông Cửu Long, một sản phẩm hết sức ấn tượng. Các công ty du lịch, lữ hành cho rằng sản phẩm này nếu được đầu tư chỉn chu, không những thu hút du khách trong nước, mà còn thu hút nhiều du khách quốc tế.
Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện Lấp Vò Nguyễn Văn Kiệt cho biết, sản phẩm du lịch tham quan trải nghiệm đình, làng nghề dệt chiếu truyền thống và thực cảnh “Chợ ma” Định Yên là tour du lịch hướng khách tham quan, du lịch về sự trải nghiệm thực tế và những khám phá mới đầy hoài niệm với làng chiếu hơn 200 năm tuổi, thăm đình Định Yên được công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia.
Tái hiện nghề dệt chiếu truyền thống ở Định Yên. (Ảnh: Hữu Nghĩa)
Tour du lịch tham quan gồm các hoạt động, như: Tham quan trải nghiệm dệt chiếu truyền thống, đờn ca tài tử, dạy hát dân ca Nam Bộ cho thiếu nhi, tham gia các trò chơi dân gian, check in tại khu nghệ thuật sắp đặt nghề chiếu, thưởng thức đặc sản ẩm thực Lấp Vò trong một không gian xưa.
Cao trào của sản phẩm du lịch này là show diễn thực cảnh “Chợ ma” Định Yên. Đó là buổi diễn tái hiện lại không khí họp chợ mua bán chiếu vào lúc nửa đêm, diễn ra trong không gian trên bờ và dưới rạch Ngã Cạy trước đình Định Yên.
Thực cảnh có hư cấu, có cách điệu, phá cách một số cảnh diễn; có giao thoa văn hóa các vùng miền... Tất cả hình ảnh đó sẽ làm sống lại ký ức “Chợ ma” Định Yên một thời.
Sản phẩm ra mắt phục vụ du khách gần xa với các khung thời gian như sau: Tour tham quan đình, trải nghiệm nghề dệt chiếu truyền thống, thưởng thức nghệ thuật dân gian và thưởng thức đặc sản ẩm thực Lấp Vò vào ngày thứ bảy hàng tuần (từ 14 giờ đến 18 giờ 30 phút).
Tour tham quan đình, trải nghiệm nghề dệt chiếu truyền thống, thưởng thức nghệ thuật dân gian, thưởng thức đặc sản ẩm thực Lấp Vò và thưởng thức show thực cảnh tái hiện “Chợ ma” vào ngày thứ bảy của tuần thứ nhất và thứ ba trong tháng (từ 14 giờ đến 19 giờ 30 phút).
Ngoài ra, chương trình thực cảnh tái hiện “Chợ ma” phục vụ đột xuất khi doanh nghiệp, tổ chức có nhu cầu thông qua hợp đồng.
Cách đây hơn 30 năm, Làng nghề dệt chiếu Định Yên hồi ấy vẫn còn nổi tiếng với khu chợ họp về đêm. Chợ họp lúc đêm khuya, không cố định giờ giấc, mỗi phiên chợ sẽ chỉ được họp trong 2 giờ để thương lái tới vận chuyển chiếu rồi đem buôn bán khắp nơi. Chính vì những yếu tố đặc biệt đó nên chợ chiếu Định Yên còn được gọi là “Chợ ma”.
Thực cảnh tái hiện “Chợ ma” Định Yên. (Ảnh: Hữu Nghĩa)
Nét đặc trưng riêng của chợ chiếu đêm nơi đây là người mua thì ngồi tại chỗ, còn người bán thì mang chiếu đi lại, đạp xe rao bán, người mua kẻ bán tấp nập. Đây là nét văn hóa truyền thống đặc sắc của người dân địa phương, tuy là chợ nhưng chợ chiếu không giống bất kỳ loại chợ nào khác.
Ngày nay, thương lái không lấy hàng vào ban đêm nữa, do đường đi thuận lợi, phương tiện vận chuyển cũng hiện đại hơn. Nhưng những ký ức về cuộc sống của phiên chợ đêm này vẫn được kể cho thế hệ con cháu về sau.
Nghề dệt chiếu Định Yên chính thức được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào năm 2013. Nghề được lưu truyền qua nhiều thế hệ và tồn tại đến ngày nay.
Hữu Nghĩa