Bánh trứng kiến (tiếng Tày gọi là pẻng rày). Thời điểm thích hợp để người dân vào rừng tìm trứng kiến là dịp cuối xuân, đầu hè. Trứng kiến để làm bánh chỉ dùng trứng của loại kiến đen có thân nhỏ, đuôi nhọn và thường làm tổ trên cây vầu, sau sau. Trứng kiến ở những tổ này thường có màu trắng sữa, to bằng hạt gạo, rất mẩy, béo và có hàm lượng đạm cao. Những nguyên liệu chính để tạo nên món bánh trứng kiến thơm ngon đó là bột nếp, trứng kiến cùng lá non của cây vả.

Bột bánh trứng kiến được làm từ gạo nếp ngon ngâm ủ lẫn với một lượng ít gạo tẻ trong thời gian từ 6 - 8 giờ, khi đủ thời gian, gạo sẽ được vớt ra ráo nước, rồi nghiền thành bột nhuyễn, nhào bột đến khi bột có độ mịn bóng.

Trứng kiến khi đem về, được sàng qua để lựa ra những quả không đạt tiêu chuẩn rồi rửa sạch, để ráo nước. Nhân bánh là sự kết hợp giữa thịt lợn băm, đảo cùng hành khô, trứng kiến, gia vị. Đảo nhân bánh, phải đảo đều tay để nhân bánh không bị khét, có độ tơi xốp nhất định, gia vị được ngấm đều, màu nhân cũng sẽ đẹp mắt hơn.

Chọn lá làm bánh phải chọn loại lá bánh tẻ, không quá non cũng không quá già, chọn loại cây lá nhỏ sẽ thơm và mềm hơn loại to. Gói bánh cũng không quá cầu kỳ, lá sẽ được lót một lượt ở phía dưới cùng trước, trải một lớp bột mỏng lên trên toàn bộ phiến lá, đến phần nhân thịt băm trứng kiến, rồi lại một lớp bột mỏng và lớp lá trên cùng. Điểm lưu ý trong khi gói bánh trứng kiến đó chính là gói chắc tay, sao cho phần lá bao bọc hết phần bánh và nhân ở trong, không có kẽ hở. Sau khi gói, đem bánh hấp cách thủy khoảng 30 - 45 phút là vừa chín tới. 

Bánh trứng kiến là món ăn độc đáo của người dân Cao Bằng.

Để thưởng thức bánh trứng kiến, người ta thường chia thành từng miếng vuông vắn đẹp mắt, cắt vậy, bên dưới lớp áo bánh bằng lá vả, e ấp bên trong là lớp bột gạo dẻo thơm cùng lớp nhân thịt, trứng kiến trông rất hấp dẫn. Cắn một miếng, vị giác của bạn sẽ bất ngờ với sự kết hợp không thể hoàn hảo hơn của các nguyên liệu. Hương vị lá vả thơm, bùi, bột nếp dẻo cùng sự béo và ngậy mùi trứng kiến. Khi ăn không bóc tách lá vả, vì lá vả có hương vị riêng đặc sắc. 

Chị Đàm Thị Thu Hương, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: Tôi có cơ hội được đến Cao Bằng du lịch và thưởng thức món bánh trứng kiến. Khi ăn bánh trứng kiến tôi thấy rất ngon và ngạc nhiên vì nơi tôi sinh sống chưa thấy ai lấy trứng kiến để làm bánh cả. Ngoài ra tôi còn được dùng thêm món xôi trứng kiến cũng rất ngon. Tôi rất ấn tượng với ẩm thực của Cao Bằng.

Là một món ăn đặc biệt, ai đã từng thưởng thức qua không thể quên hương vị thơm ngon của bánh trứng kiến. Trong từng lớp bánh như gói trọn cả nét đẹp của đất và người Cao Bằng.

Đức Duy