Để đi chợ Na Mèo, tiểu thương và khách du lịch thường nghỉ tại các homestay gần Cửa khẩu quốc tế Na Mèo cho tiện tham gia buổi chợ từ tờ mờ sáng. Hai món ăn sáng đặc biệt của vùng đất này là phở Lào và cơm nếp Lào dẻo thơm, rất đáng thưởng thức. Vị trí họp chợ chỉ cách cột mốc biên giới Việt-Lào khoảng 300 m nên rất nhiều khách không bỏ qua cơ hội chụp ảnh lưu niệm với mốc chủ quyền quốc gia giữa cảnh đẹp hùng vĩ miền sơn cước.

Hòa mình vào không khí vui tươi của phiên chợ là người dân các vùng giáp ranh biên giới của hai huyện Quan Sơn (Thanh Hóa) và Viêng Xay (Hủa Phăn, Lào). Rất nhiều người Lào có thể nói tiếng Việt đủ giao tiếp và ngược lại. Du khách không biết tiếng cũng chớ lo bởi luôn có người sẵn sàng phiên dịch hộ. Chợ Na Mèo hình thành từ cuối những thập niên 80 thế kỷ trước trong một cộng đồng nhỏ người dân tộc Thái ở miền tây xứ Thanh. Dần dần, chợ ngày càng đông người đến giao thương, hàng hóa phong phú, được chính quyền quan tâm quy hoạch và xây dựng quy củ. Dù vậy, chợ vẫn mang bản sắc chợ vùng biên với nhiều đặc trưng như sắc mầu thổ cẩm rực rỡ, nông sản cây nhà lá vườn. Để ý một chút sẽ thấy người Lào thường bán rau củ, gạo, thịt, cá suối, măng rừng, còn người Việt bán đồ gia dụng, giày dép, hóa mỹ phẩm, cá khô. Đôi khi, họ vẫn trao đổi sản phẩm với nhau mà không cần dùng tiền mặt. Chợ không mua bán các loại chim rừng hay thú hoang dã quý hiếm. Đó là nhờ chính quyền, lực lượng chức năng hai bên thường xuyên kiểm tra, tuyên truyền cho người dân hiểu.

Chợ Na Mèo không chỉ dành cho mua bán, trao đổi hàng hóa mà còn là nơi gặp gỡ, giao lưu, thể hiện tình đoàn kết hữu nghị của nhân dân hai nước Việt-Lào và thu hút du khách trải nghiệm vẻ đẹp vùng cao biên giới. Đến huyện Quan Sơn, cùng với tham quan động Bo Cúng, tắm suối Xia, du lịch cộng đồng ở bản Ngàm thì chợ phiên Na Mèo là điểm đến tuyệt vời để trải nghiệm và mua về những món quà của núi rừng.

Bài và ảnh: Mỹ Hạnh