Chợ tình Khau Vai được hình thành dựa trên một câu chuyện tình yêu cảm động của chàng trai người Nùng và cô gái người Giáy. Họ yêu nhau tha thiết nhưng bị dòng họ của nàng Út ngăn cấm vì chê chàng Ba nhà nghèo. Trước hoàn cảnh ấy, với mong muốn được ở bên nhau nên họ rủ nhau bỏ trốn khỏi làng. Từ đây, dòng họ hai bên đổ lỗi cho nhau và xảy ra hỗn chiến. Không đành lòng nhìn cảnh đổ máu ấy, họ đã quyết tâm hy sinh hạnh phúc của mình để cứu cuộc sống của người dân bản khỏi một cuộc chiến đẫm máu. Không lấy được nhau nhưng họ nguyện ước sẽ yêu nhau mãi mãi và hẹn đến ngày 27/3 âm lịch hàng năm sẽ gặp lại nhau tại thung lũng Khau Vai. Cũng từ đó, ngày 27/3 hàng năm trở thành ngày “hò hẹn” của bao cặp tình nhân yêu nhau nhưng không lấy được nhau. Chợ tình Khau Vai có từ ngày đó và nó mang giá trị nhân văn sâu sắc về một tình yêu vĩnh cửu, và được đồng bào các dân tộc huyện Mèo Vạc gìn giữ cho đến ngày hôm nay.

Sau chương trình nghệ thuật, là hoạt động hát đối đáp giao duyên và văn nghệ dân gian của các nghệ nhân dân gian và đông đảo người dân trên địa bàn huyện.