Sau khi đánh chiếm Tân An và Mỹ Tho, thực dân Pháp dùng tàu chiến vừa làm phương tiện tuần tra, vừa làm đồn nổi di động trên sông rạch để chốt giữ những nơi quan yếu, trong đó có Vàm Nhựt Tảo - một trong những địa điểm quan trọng để kiểm soát khu vực từ biên giới Campuchia đến Tây Ninh, Bến Lức, Gò Công, từ đó ngăn chặn được những đợt tấn công của nghĩa quân từ các tỉnh miền Tây về Sài Gòn. Được sự giúp đỡ của nhân dân làng Nhựt Tảo, sau thời gian theo dõi nắm rõ quy luật bố phòng, canh gác và hoạt động của địch trên tàu Espérance, sáng ngày 10/12/1861, Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực cho một toán nghĩa quân gióng trống nghi binh ở kinh Ông Hóng để phân tán lực lượng địch. Thuyền trưởng Parfait trúng kế dẫn quân rời tàu truy kích quân ta. Nguyễn Trung Trực chỉ huy 59 nghĩa quân trên 5 chiếc ghe ngụy trang là ghe lúa áp sát tàu địch giả vờ xin giấy thông hành, rồi bất ngờ tiêu diệt tên lính gác tàu và ra lệnh nghĩa quân tràn lên diệt địch. Cùng lúc ấy, nhóm lính Pháp đóng ở bờ sông cũng bị nghĩa quân và nhân dân làng Nhựt Tảo tiêu diệt. Nguyễn Trung Trực cho dùng đồ dẫn hỏa đã được chuẩn bị sẵn để đốt tàu. Tiểu hạm Espérance của thực dân Pháp đã chìm xuống lòng sông Nhựt Tảo.  

Chiến thắng Vàm Nhựt Tảo là ngọn lửa chiến thắng làm bừng lên một khí thế mới cho phong trào võ trang kháng Pháp lúc bấy giờ. Chiến thắng Vàm Nhựt Tảo cũng để lại một dấu son trong lịch sử chống xâm lăng của dân tộc ta, từ đó góp phần giáo dục truyền thống cách mạng quý báu cho thế hệ hôm nay và mai sau.  

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Phước nhấn mạnh, thế hệ hôm nay và mai sau hãy phát huy tinh thần chiến thắng Vàm Nhựt Tảo của Anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực vào điều kiện thực tế. Bên cạnh đó, ngành chức năng và địa phương cần có những giải pháp phối hợp để khai thác có hiệu quả di tích lịch sử Vàm Nhựt Tảo, gắn phát triển KT-XH với giáo dục truyền thống đánh giặc của cha ông.