Di sản thiên nhiên
Vịnh Hạ Long
Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng
Di sản văn hóa
Quần thể di tích Cố đô Huế
Đô Thị Hội An
Khu đền tháp Mỹ Sơn
Khu di tích trung tâm Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội
Thành Nhà Hồ
Di sản hỗn hợp
Quần thể danh thắng Tràng An
Di sản văn hóa phi vật thể
Nghi lễ và trò chơi kéo co
Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ
Nhã Nhạc - âm nhạc cung đình Việt Nam
Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây nguyên
Ca trù
Quan họ Bắc Ninh
Hội Gióng ở đền Phù Đổng và đền Sóc
Hát Xoan ở Phú Thọ
Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ
Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh
Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt
Nghệ thuật Bài chòi Trung Bộ Việt Nam
Di sản tư liệu
Bia đá các khoa thi tiến sỹ triều Lê và Mạc
Mộc bản triều Nguyễn
Mộc bản Kinh phật Thiền phái Trúc Lâm chùa Vĩnh Nghiêm
Châu bản triều Nguyễn
Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế
Công viên địa chất toàn cầu
Cao nguyên đá Đồng Văn
Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế   (Di sản tư liệu thế giới)
(TITC) - Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế bao gồm toàn bộ hệ thống văn tự chữ Hán dưới dạng các bài văn thơ được chạm, khắc, khảm, nạm, đắp… trên các di tích kiến trúc cung đình Huế dưới triều Nguyễn (1802 – 1945). Đây là di sản tư liệu thể hiện tư tưởng của các vị vua triều Nguyễn về lịch sử, độc lập dân tộc, văn hóa, quan niệm trị quốc dân sinh.

Chủ yếu là thơ ngự chế của các hoàng đế, thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế thể hiện nhiều chủ đề khác nhau như ca ngợi cảnh thái bình thịnh trị, đất nước độc lập, bờ cõi thống nhất; ca ngợi cảnh đẹp vùng đất đế đô, của hoa cỏ, cây cối, các mùa trong năm; khuyến khích nông nghiệp… Thơ phổ biến là thể ngũ ngôn, thất ngôn; câu đối đa dạng và không cố định số chữ; đại tự chủ yếu là các mỹ tự với ý nghĩa tốt đẹp.

 

Về hình thức, các bài thơ văn thường được trang trí theo lối “nhất thi nhất họa” hoặc “nhất tự nhất họa”, tức là mỗi bài thơ hay mỗi đại tự được trang trí kèm một bức tranh. 


Tranh trang trí cũng rất đa dạng, phổ biến mang chủ đề bát bảo (tám vật quý), tứ thời hay tứ quý (bốn mùa). Ngoài ra còn có tranh phong cảnh, cổ đồ… Vị trí của thơ văn và tranh chủ yếu là trên các liên ba, đố bản hay cổ diềm ở cả nội và ngoại thất của các công trình kiến trúc. Thư pháp và cách sắp xếp vô cùng phong phú với 4 loại hình là chân, thảo, triện, lệ được xếp ngang, đặt dọc. Thậm chí, hai bài thơ trong điện Long An còn được bố trí theo hình bát quái rất kỳ ảo, để mỗi bài thơ tuy chỉ có 56 chữ nhưng lại có thể đọc thành 64 bài thơ hoàn chỉnh khác nhau. Tùy vào chất liệu (trên gỗ, đồng, đá, bê tông, vôi vữa…), những nghệ nhân xưa đã khéo léo lựa chọn màu sắc phù hợp cùng cách thể hiện (sơn, thếp, chạm, khảm, tráng men, đắp gắn…) để những áng thơ văn và các bức tranh đi kèm trở nên nổi bật và phù hợp với bối cảnh.

 

Số lượng văn thơ trên kiến trúc cung đình Huế hiện còn khá phong phú với 2.997 ô thơ văn trên kiến trúc gỗ, 142 ô thơ văn trên pháp lam và 88 ô thơ văn trên chất liệu bê tông, gạch đá.

 

Các giá trị nổi bật

 

Tính quý hiếm

Không chỉ là một phong cách riêng trong trang trí kiến trúc cung đình, chưa thấy xuất hiện ở những nơi khác trên thế giới, thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế còn là một bảo tàng sống động, độc đáo, riêng có về văn chương thời Nguyễn. Nó chuyển tải những thông điệp lịch sử, văn hóa và nghệ thuật đặc sắc về một giai đoạn trong lịch sử cận đại của Việt Nam. Đó là những tác phẩm nghệ thuật vô giá, một kho tàng sử liệu đồ sộ, một di sản hàm chứa nhiều giá trị quý báu cần được bảo tồn.

 

Tính duy nhất

Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế là những bản gốc nguyên trạng (dưới dạng dương bản) duy nhất hiện còn ở quần thể di tích Cố đô Huế, hoàn toàn chưa có sự thay đổi, điều chỉnh hay làm mới.

 

Ý nghĩa quốc tế

Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế được sáng tác dưới dạng văn tự chữ Hán - một thứ ngôn ngữ được sử dụng chung trong các nước đồng văn (các nước chịu ảnh hưởng văn hóa Trung Hoa bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Hàn Quốc, Việt Nam) nên có tính quốc tế, tính phổ biến cao. Trước kia, các sứ thần của những nước này khi đến kinh đô Huế đều có thể dễ dàng đọc và lĩnh hội được ý nghĩa.

 

Với những giá trị nổi bật, ngày 19/05/2016, trong khuôn khổ hội nghị toàn thể lần thứ 7 của Ủy ban Chương trình Ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (MOWCAP) diễn ra tại thành phố Huế, thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế đã được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. 

Xem thêm
 
Số lần xem năm 2025: 5470
Cơ quan chủ quản : Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam
Đơn vị thực hiện : Trung tâm Thông tin du lịch
Địa chỉ: 80 Quán Sứ, Hoàn Kiếm, Hà Nội
Phiên bản thử nghiệm
Giấy phép số: 85/GP-TTĐT cấp ngày 02/7/2015