Kỳ họp thứ 9 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể (gọi tắt là Công ước 2003) đã khai mạc ngày 24/11 tại trụ sở Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) tại Paris, Pháp.

974 đại biểu đến từ 129 quốc gia đã tham dự kỳ họp dưới sự chủ trì của Chủ tịch Ủy ban Liên chính phủ, ông José Manuel Rodriguez Cuadros. Đoàn Việt Nam gồm các chuyên gia trong lĩnh vực bảo tồn di sản, đại diện lãnh đạo và nghệ nhân tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh do Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đặng Thị Bích Liên dẫn đầu.

Phát biểu tại lễ khai mạc Chủ tịch Jose Manuel Rodriguez Cuadros đánh giá cao các nước, cộng đồng trên thế giới thực thi tốt Công ước về bảo tồn văn hóa phi vật thể 2003 và coi đây là một cơ hội để đối thoại và hành động. Mọi quốc gia đều có thể khẳng định các quyền của mình theo Công ước 2003 để bảo tồn văn hóa và phát triển bền vững.

Việc hiểu được di sản văn hóa phi vật thể của nhiều cộng đồng khác nhau giúp thúc đẩy quá trình đối thoại giữa các nền văn hóa và tôn trọng lẫn nhau. Đến nay đã có 161 quốc gia trên toàn thế giới đã phê chuẩn công ước này.

Tại phiên họp, các đại biểu đã nghe các báo cáo định kỳ về tình trạng bảo tồn của các di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, các di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp và báo cáo của Ban Thư ký Ủy ban Liên chính phủ về các hoạt động giữa hai kỳ họp.

Theo chương trình nghị sự kéo dài đến ngày 28/11, các đại biểu sẽ lần lượt xem xét các hồ sơ đề nghị công nhận danh hiệu và xin nhận hỗ trợ tài chính cho công tác bảo tồn.

Đến nay, Ủy ban Liên chính phủ Công ước UNESCO đã nhận được 46 hồ sơ đề nghị công nhận Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, 8 hồ sơ đề nghị công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp, 4 hồ sơ đề nghị đưa vào Danh sách Thực tiễn bảo vệ tốt nhất và 2 hồ sơ đề nghị nhận tài trợ từ Quỹ hỗ trợ bảo tồn di sản của UNESCO.

Đoàn Việt Nam tham dự kỳ họp

Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh là một trong 46 hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại trong đợt này.

Theo Giáo sư - Tiến sỹ Nguyễn Chí Bền, Ủy viên Hội đồng lý luận Trung ương, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, hồ sơ Ví, Giặm đã đáp ứng các tiêu chuẩn mà UNESCO đặt ra cho danh sách các di sản đại diện của nhân loại, trong đó, giá trị nổi bật nhất của loại hình nghệ thuật này là sức sống và sức lan truyền trong cộng đồng xứ Nghệ.

"Giá trị là sức sống của di sản xuất hiện mọi nơi, mọi chỗ, mọi lúc, trong nhiều hoàn cảnh, từ hát ru con cho đến chài lưới trên sông nước... Đặc sắc là dân ca Ví, Giặm gắn bó với phương ngữ Nghệ tĩnh như hình với bóng, khó có thể tách bạch. Đây chính là điểm đặc sắc khiến dân ca Ví, Giặm sống lâu đời với cộng đồng nhưng lại là điểm khó giúp loại hình này đi xa.

Ở phương diện các tiêu chuẩn UNESCO vinh danh vào danh sách di sản phi vật thể đại diện của nhân loại, thì dân ca Ví, Giặm có những giá trị có thể đáp ứng được các tiêu chí ấy".

Là một thành viên trong hội đồng lập hồ sơ dân ca Ví, Giặm, Giáo sư Nguyễn Chí Bền cho biết hồ sơ được hoàn thành trong 2 tháng từ cuối năm 2012 và đệ trình đúng thời hạn vào tháng 3/2013. Nếu được công nhận, dân ca Ví, Giặm sẽ trở thành di sản văn hóa phi vật thể thứ 9 của Việt nam được UNESCO vinh danh.

Trong các hồ sơ được khuyến nghị công nhận, có nghệ thuật truyền thống kelaghayi của Azerbaidjan; nhảy múa cung đình của Burundi; nghệ thuật truyền thống gwoka của người dân trên đảo Guadeloupe thuộc Pháp; nghề làm nông truyền thống "vite ad alberello" của cộng đồng Pantelleria, Italia...