Vịnh Hạ Long – Di sản Thiên nhiên Thế giới và Cát Bà – Khu Dự trữ Sinh quyển Thế giới được UNESCO công nhận là hai trong số những khu vực quan trọng nhất về kinh tế và sinh thái của Việt Nam và nổi tiếng bởi phong cảnh đẹp và có tầm quan trọng về sinh học. Để bảo tồn tính toàn vẹn tự nhiên của những cảnh quan mang tầm thế giới này, Liên minh Hạ Long – Cát Bà đã được thành lập để xây dựng quan hệ đối tác giữa chính phủ, doanh nghiệp và lãnh đạo địa phương nhằm thúc đẩy hoạt động bảo tồn và bảo vệ vịnh Hạ Long và quần đảo Cát Bà. Việc triển khai Liên minh được chia thành hai hợp phần: huy động sự tham gia của doanh nghiệp và huy động sự tham gia của cộng đồng. Hợp phần thứ nhất của Liên minh được triển khai bởi Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), hướng tới xây dựng quyết tâm chính trị để bảo vệ các giá trị nổi bật của khu vực bằng việc thành lập Ủy ban Lãnh đạo Liên minh ở cấp cao, được dẫn dắt bởi doanh nghiệp. Ủy ban bao gồm các lãnh đạo doanh nghiệp, đại diện chính quyền từ Quảng Ninh và Hải Phòng, các cơ quan chính phủ liên quan và Đại sứ quán Hoa Kỳ nhằm đặt ra tầm nhìn và tư vấn kế hoạch hoạt động của Liên minh. Các mục tiêu khác trong hợp phần này bao gồm nâng cao nhận thức người dân về các điều kiện môi trường thông qua truyền thông, nâng cao tiêu chuẩn cấp phép đối với các công ty kinh doanh du thuyền ngủ đêm trên vịnh, cải thiện chất lượng nước ở Hạ Long – Cát Bà và tư vấn kỹ thuật cho các báo cáo Di sản Thế giới nộp lên UNESCO. Hợp phần thứ hai của Liên minh được thực hiện bởi Trung tâm Bảo tồn Sinh vật biển và Phát triển Cộng đồng (MCD), tập trung thúc đẩy sự tham gia của các bên liên quan ở Hạ Long và hỗ trợ người dân địa phương tham gia nuôi trồng thủy sản để triển khai những thực hành an toàn cho môi trường, xây dựng cơ sở bằng chứng để tạo điều kiện cho các đơn vị địa phương tham gia nhiều hơn vào hoạt động bảo vệ môi trường và chuẩn bị cho các tổ chức phi chính phủ địa phương tham gia sâu hơn nữa vào các vấn đề về môi trường. Liên minh sẽ được phối hợp thực hiện cùng các cơ quan đối tác của chính phủ như Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh, Ban Quản lý vịnh Hạ Long, Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng và Ban Quản lý Di sản thiên nhiên quần đảo Cát Bà, cùng các đối tác phi chính phủ bao gồm tổ chức GreenID, Viện Phát triển và Quản lý châu Á, tổ chức Live and Learn, PanNature, và Trung tâm Nghiên cứu Môi trường và Cộng đồng.

Sáng kiến Liên minh Hạ Long - Cát Bà đã được khởi động từ năm 2014 tại Hà Nội, theo ý tưởng của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (IUCN). Với nguồn tài trợ của cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ có tổng trị giá 970.000 USD, sáng kiến Liên minh Hạ Long - Cát Bà được kỳ vọng sẽ tạo cơ hội để nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng cùng phối hợp thực hiện các kế hoạch dài hạn, thu hút nguồn lực đầu tư phục vụ công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị di sản, bảo vệ bền vững môi trường di sản Hạ Long và Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cát Bà.