Đua thuyền đuôi én là một trong những lễ hội độc đáo, mới được khôi phục của người dân tộc Thái trắng ở thị xã Mường Lay. Theo kế hoạch, Lễ hội năm nay diễn ra từ đêm 31/12/2015 – 2/1/2016, với 16 đội đua tham gia. Ngoài 10 đội đua của người dân, cán bộ, công chức địa phương còn có thêm sự góp mặt của các đội đến từ 2 huyện Mường Chà, Tủa Chùa (Điện Biên), huyện Quỳnh Nhai (Sơn La) và Nậm Nhùn (Lai Châu). Ngoài ra, chính quyền thị xã cũng đã đề nghị tỉnh mời thêm một số tỉnh phía Bắc của nước bạn Lào tham dự.

Để chuẩn bị phương tiện thi đấu, thị xã Mường Lay đã giao cho phường Sông Đà, địa phương có truyền thống về đóng thuyền, sửa chữa các thuyền cũ và đóng 3 thuyền mới với quy mô 18 tay chèo. Những người thợ có tay nghề tốt nhất đã được lựa chọn để tham gia đóng thuyền đua. Hình thức, hoa văn trang trí cũng được thực hiện theo nguyên mẫu đã thông qua sự tham gia góp ý của các già làng, trưởng bản thuộc các gia đình có truyền thống chài lưới.

Nằm trong chương trình Lễ hội, thị xã Mường Lay còn tổ chức nhiều hoạt động khác, như: Giao lưu văn nghệ, thi đấu các môn thể thao dân tộc (tung còn, cà kheo, đẩy gậy…) và lắp đặt một số gian hàng trưng bày các mặt hàng thủ công truyền thống, sản phẩm mang tính văn hóa đặc trưng, phục vụ đời sống sinh hoạt hàng ngày của các dân tộc trên địa bàn. Người dân thị xã là thành phần trực tiếp tham gia các hoạt động này. Năm nay, Đội văn nghệ Hội Người cao tuổi phường Na Lay tham gia 2 tiết mục trong chương trình giao lưu văn nghệ của Lễ hội. Ông Quàng Văn Tặm, Đội trưởng Đội văn nghệ cho biết: Để chuẩn bị cho Lễ hội, ý thức được đây là dịp để quảng bá, gìn giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc, đội chúng tôi đã sưu tầm, dựng lại bài nhạc, bài múa khăn truyền thống của người Thái trắng bị mai một từ thời Đèo Văn Long để biểu diễn cho con cháu, du khách biết đến.

Bà Trần Thị Hương Giang, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin thị xã, cho biết: Kế hoạch tổ chức Lễ hội đã được phổ biến đến các xã, phường, cơ quan trên địa bàn từ lâu. Đến thời điểm hiện tại, các đội đua, thôn, bản và các cơ quan liên quan đều hối hả chuẩn bị cho Lễ hội. Các đội đua, các tổ văn nghệ đang tập trung luyện tập; tiểu ban bảo vệ an ninh, sức khỏe đã lên kế hoạch bảo vệ các điểm có khách, điểm diễn ra lễ hội; phương án cứu hộ, cứu nạn cùng các phương tiện đã được bố trí… Hiện tại, việc tập luyện của các đội đua cũng được đội cứu hộ, cứu nạn theo sát hỗ trợ.

Anh Điêu Văn Phòng được lựa chọn tham gia đội đua thuyền của phường Sông Đà, cho biết: Từ đầu tháng 12, ngày nào anh cũng cùng các thành viên trong đội tập luyện chèo thuyền và thể dục thể thao, rèn luyện sức nhanh, sức bền. Anh Phòng chia sẻ: Năm nay là năm thứ 2, tôi được tham dự Lễ hội Đua thuyền đuôi én. Càng gần cuối năm, tôi càng háo hức chờ ngày khai mạc. Bản thân tôi đang cố gắng luyện tập tốt để có thể cùng anh em trong đội giành giải cao trong hội đua này.

Ngoài ra, để đảm bảo lưu trú cho khách du lịch, từ cách đây hơn 1 tháng, phường Na Lay đã tổ chức cho các trưởng bản trên địa bàn phường tham quan, học hỏi kinh nghiệm mô hình bản văn hóa du lịch của huyện Điện Biên và TP. Điện Biên Phủ. Sau đó về tuyên truyền, hướng dẫn người dân trong bản rà soát, đánh giá, lựa chọn những gia đình đủ điều kiện tham gia dịch vụ homestay (du lịch cộng đồng) và thành lập các đội ẩm thực, đáp ứng nhu cầu ăn, nghỉ của du khách. Một số bản có thể đón khách, gồm: Na Nát, Quan Chiên, Nậm Cản, Hốc (phường Na Lay), Bắc 1, 2 (xã Lay Nưa).

Lễ hội Đua thuyền đuôi én lần thứ nhất được tổ chức năm 2015 đã thu hút hơn 10.000 du khách trong và ngoài tỉnh đến theo dõi, cổ vũ. Ông Vũ Xuân Linh, Phó Chủ tịch UBND thị xã, cho biết: Năm nay, thị xã mở rộng quy mô tổ chức, tầm ảnh hưởng của Lễ hội, nhằm đáp ứng nguyện vọng của nhân dân, thu hút đồng bào các dân tộc trong khu vực đến giao lưu, tham quan, cho tình cảm thêm gắn kết.

Những ngày này, đến thị xã Mường Lay, du khách bắt gặp hình ảnh các đội đua hăng say tập luyện, các thôn bản sôi nổi hát múa, nhiều nhà dân gấp rút sửa sang… Mọi thứ đang được chuẩn bị kỹ càng, chu đáo cho Lễ hội Đua thuyền đuôi én diễn ra một cách thành công.