Lễ hội do Công ty Yến sào Khánh Hòa tổ chức nhằm tôn vinh và tri ân thủy tổ cùng các bậc tiền bối nghề khai thác yến sào của địa phương.

Tại lễ hội có nghi thức dâng hương, giỗ Tổ tại đền thờ Đảo chủ Thánh mẫu, ôn lại lịch sử hình thành và phát triển gần 690 năm của nghề khai thác yến sào; tôn vinh các tập thể, cá nhân có thành tích trong việc xây dựng và phát triển nguồn tài nguyên yến sào.

Tương truyền, cách đây 688 năm, trong chuyến công cán phương Nam, Đề đốc nhà Trần là Lê Văn Đạt phát hiện ra các đảo yến ở vùng biển Phủ Bình Khang (tỉnh Khánh Hòa ngày nay), mở ra nghề khai thác yến sào ở nơi này và ông được suy tôn là thủy tổ của nghề. Sau đó, hậu duệ của Đề đốc Lê Văn Đạt là An phủ sứ Lê Văn Quang - Đình trưởng Bích Đầm cùng con gái là bà Lê Thị Huyền Trâm - Đại Đô đốc thủy quân Tây Sơn cũng đã có công lớn trong việc bảo vệ, phát triển tài nguyên yến sào trong vùng.

Ngày 10/5 năm Kỷ Sửu (1793), Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm cùng nhiều tướng sỹ thủy quân Tây Sơn đã anh dũng hy sinh để bảo vệ lãnh hải và các đảo yến. Từ đó, bà được nhân dân suy tôn là Đảo chủ Thánh mẫu, được thờ tại đền trên đảo yến Hòn Nội.

Khánh Hòa là địa phương có số đảo yến tự nhiên nhiều nhất cả nước. Từ 40 hang có sẵn trong tự nhiên, đến nay, Công ty Yến sào Khánh Hòa đã phát triển lên 169 hang yến tại 32 đảo trên vùng biển của tỉnh. Những năm gần đây, sản lượng yến sào được đơn vị này khai thác tại các hang yến tự nhiên đạt trên 3.400 kg/năm./.