Lễ hội được tổ chức nhằm tạ ơn các vị Yang, và anh em, bạn bè, buôn làng đã góp công sức, của cải của mình để giúp đỡ gia chủ dựng xong ngôi nhà mới khang trang đẹp đẽ, đồng thời cầu mong các vị Yang che chở cho ngôi nhà được bền lâu, gia đình mạnh khỏe, con cháu sinh ra được trưởng thành, làm ăn gặp nhiều may mắn, mùa màng bội thu…

Trước khi tổ chức lễ hội mừng nhà mới, chủ nhà sẽ tiến hành các bước nghi lễ: Tế sống vật tế; Axa Arah - Lễ tẩy rửa, xin vào ở nhà mới và Cha Pannee’ch abo’h - Cầu phúc, tạo lửa cho nhà mới. Đây là phần nghi lễ hết sức quan trọng trong nghi thức vào nhà mới, vừa xua đuổi tà ma, những cái xấu, cái bẩn ra ngoài, đồng thời cầu cho những cái tốt lành, của cải đầy nhà; Cầu cho bếp lửa luôn được giữ đỏ, gia đình được no đủ, sung túc.

Lễ vật dâng cúng.

Lễ vật tế cho ngày lễ hội chính để tế gồm; 01 con dê, 02 con lợn to, 02 con gà trống, xôi, cá. Chủ nhà (hoặc) thầy cúng do chủ nhà nhờ là người đứng lễ, trong các phần cúng chủ yếu là nam giới tham gia. Khi mọi vật cúng đã chuẩn bị xong thì dọn ra giữa nhà, nơi có cũi thờ Yang (Yang nhà cửa).

Sau khi cúng xong, chỉ chủ lễ và người già mới được ăn các lễ vật cúng, vì thế tùy thuộc vào số người tham gia cúng để dọn đồ cúng, ăn không hết thì chủ nhà cất để ăn vào các bữa sau đó.

Nghi lễ dâng cúng.

Tiếp đến là các nghi lễ Par choo pa nor - Lễ cảm ơn thợ và những người góp công làm giúp nhà mới; Lễ Pa nor ta ving đoong - Thợ cầu phúc cho chủ nhà; Lễ Pan jưt, carlơiq palư đoong - Lễ ăn mừng nhà mới; lễ Pachoo tâm mooi - Tiễn khách và cuối cùng là Lễ Mon jê proaq - Cáo việc. Khi mọi việc xong xuôi, khách đã về hết thì chủ nhà khấn báo cho Yang Đoong (Yang nhà cửa) là mọi việc đã xong, xin được lấy ngày tốt để bắt đầu sản xuất, cầu xin mọi việc được suôn sẻ, bình an.

Mừng nhà mới là một lễ hội lớn của đồng bào Cơ Tu nói riêng và của đồng bào các dân tộc thiểu số phía tây Thừa Thiên Huế nói chung, thể hiện tính nhân văn sâu sắc giữa con người với con người, giữa anh em trong gia đình, dòng họ, bạn bè, hàng xóm láng giềng cùng chung sống, giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau phát triển, cùng nhau dựng xây quê hương ngày càng giàu đẹp.

Đồng bào Cơ Tu vui hội.

Lễ hội mừng nhà mới là một nét văn hóa đặc sắc trong kho tàng văn hóa của đồng bào được gìn giữ cho đến ngay nay và truyền lại cho thế hệ mai sau tiếp tục bảo tồn và phát huy hơn nữa những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, góp phần làm giàu thêm nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.

Minh Hoàng