Đền Trình

Đền Trình tọa lạc trên thửa đất rộng 1.000m2 ở thôn Lão Ngoại (xã Phú Lão). Đền là nơi thờ Tam vị Đức thánh Ông - những người có công khai sơn lập địa, dựng nên xóm làng tại vùng đất này. Đền Trình xưa được làm theo kiểu nhà sàn bằng tranh tre nứa lá.

Qua nhiều lần trùng tu, ngôi đền được mở rộng và có kiến trúc theo kiểu chữ “nhất”. Năm 2007, chính quyền và nhân dân địa phương đã xây mới lại đền Trình theo lối kiến trúc kiểu chữ “đinh”, gồm nhà Đại bái và Hậu cung. Đây là điểm đến đầu tiên trong hành trình thăm quần thể Di tích lịch sử văn hóa - Danh lam thắng cảnh chùa Tiên.

Chùa Tiên

Nằm dưới chân núi Tung Xê, chùa Tiên tọa lạc trên một khu đất bằng phẳng có tổng diện tích khoảng 1ha, lưng tựa vào núi, trước mặt là đồng lúa mênh mông. Ban đầu, chùa được xây dựng theo lối kiến trúc nhà sàn. Đến thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chùa Tiên bị phá hủy hoàn toàn. Năm 1998, chính quyền và nhân dân địa phương đã quyên góp tiền của, bỏ công xây dựng lại chùa.

Chùa là nơi thờ Phật, Đức vua cha và Công đồng. Năm 2007, chùa Tiên mới được xây dựng gần khu vực chùa cũ với quy mô, kiến trúc hoành tráng hơn nhưng vẫn giữ được nét truyền thống cùng sự hài hòa với cảnh quan xung quanh.

Đền Mẫu Âu Cơ (mẫu Đầm Đa)

Đền mẫu Âu Cơ (hay còn gọi là đền mẫu Đầm Đa) nằm cách đền Trình khoảng 300m, trên sườn núi So (thôn Lão Ngoại, xã Phú Lão). Đền quay mặt theo hướng đông bắc, hướng ra lòng thung lũng có cảnh quan nên thơ.

Đền được xây dựng theo lối kiến trúc gần như kiểu nhà sàn; nguyên vật liệu chính là xi măng cốt thép; phía dưới là 6 hàng chân cột đỡ toàn bộ ngôi đền ở phía trên cùng 2 cột ở giữa vươn cao lên tận mái. Trần đổ cuốn vòm, phía trên mái được ốp ngói giả kiểu ngói ống; nền nhà lát gạch Bát Tràng. Đây là nơi thờ mẫu Âu Cơ cùng các vị Bồ Tát, Thất vị Đại vương... nổi tiếng linh thiêng, là địa điểm thu hút đông đảo du khách nhất trong quần thể di tích này.

Trung Nguyên