Báo Cà Mau đã có cuộc trao đổi với ông Tiêu Minh Tiên, Phó giám đốc Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, bàn sâu về chiến lược khai thác, phát huy và nâng tầm văn hoá ẩm thực với tư cách là một trong những sản phẩm du lịch chủ lực của địa phương.

Thưa ông, Cà Mau nổi tiếng là vùng đất trù phú, sản vật đa dạng, độc đáo, kèm theo đó là văn hoá ẩm thực đặc sắc. Ngành du lịch đã và đang tận dụng tài nguyên du lịch này như thế nào?

Ông Tiêu Minh Tiên: Phải khẳng định, du khách đến Cà Mau đều có một đam mê chung là thưởng thức ẩm thực Cà Mau. Từ lâu, ẩm thực là thế mạnh, là sản phẩm du lịch chiến lược của địa phương. Hiếm có địa phương nào lại hội tụ được nhiều điều kiện tuyệt vời tạo nên diện mạo ẩm thực vô cùng hấp dẫn như Cà Mau. Chúng ta có 2 hệ sinh thái song song, ngập lợ và ngập mặn, kèm theo đó là những sản vật đặc trưng, cùng với sự sáng tạo tài tình của cư dân, văn hoá ẩm thực đã trở thành thỏi nam châm có sức hút lớn, đủ sức thuyết phục mọi đối tượng thực khách.

Tài nguyên du lịch dành cho ẩm thực của Cà Mau có thể nói là hết sức phong phú. Trong đó, lĩnh vực ẩm thực có những đại diện mang tầm quốc gia, như nghề di sản văn hoá phi vật thể muối ba khía, gác kèo ong. Đó chỉ là 2 đại diện tiêu biểu cho bức tranh đa sắc màu hội tụ nên diện mạo ẩm thực của tỉnh. Bên hệ sinh thái ngập lợ là cá đồng, rùa, rắn... với những món ngon trứ danh, như lẩu mắm, cá lóc nướng trui, các món ăn chế biến từ ong mật rừng U Minh Hạ... Phía hệ sinh thái ngập mặn, Cà Mau nức tiếng với những đại diện ưu tú của ẩm thực, như tôm, cua, cá thòi lòi... và những biến tấu món ăn vừa đa dạng, vừa tinh tế.

Ẩm thực cũng chiếm một vị trí quan trọng trong chuỗi hoạt động của chương trình “Cà Mau - Điểm đến 2022”, từ Lễ hội Bánh dân gian Nam Bộ, sự kiện “Hương rừng U Minh”, quảng bá và phát triển các sản phẩm OCOP, đến Ngày hội Cua Cà Mau, Ngày hội Ẩm thực Đất Mũi đều có điểm chung là xác lập, khai thác, phát huy và nâng tầm giá trị văn hoá ẩm thực của Cà Mau. Thời gian qua, các hoạt động xúc tiến và quảng bá du lịch của tỉnh nhà đều lồng ghép và dành vị trí xứng đáng cho ẩm thực, coi đó là một trong những sản phẩm du lịch “linh hồn” của địa phương.

Dù chưa xây dựng được bản đồ ẩm thực, các tour - tuyến du lịch ẩm thực chuyên biệt, nhưng uy tín, thương hiệu ẩm thực Cà Mau đã được xây dựng vững chắc trong lòng du khách, với vị trí là sản phẩm du lịch chiến lược của địa phương. Ảnh: Quốc Rin

Tại nhiều địa phương, ẩm thực được nâng tầm và đóng góp giá trị lớn cho ngành du lịch thông qua việc xây dựng bản đồ du lịch ẩm thực, các foodtour hấp dẫn, với Cà Mau, gợi ý này có phù hợp không, thưa ông?

Ông Tiêu Minh Tiên: Nếu làm được chuyện này thì rất tuyệt vời. Đây cũng là trăn trở của ngành du lịch trong suốt thời gian dài nhằm đưa ẩm thực tương xứng với vị trí của một sản phẩm du lịch chủ đạo của Cà Mau. Dù hoạt động nào cũng có vai trò quan trọng của ẩm thực, nhưng Cà Mau chưa định hình được một bản đồ du lịch ẩm thực thực thụ, những tour - tuyến du lịch ẩm thực chuyên biệt. Thực tế, các trải nghiệm ẩm thực của du khách đến Cà Mau còn khá rời rạc, chưa có sự kết nối mang tính hệ thống, cũng từ đó du khách chưa cảm nhận hết sự độc đáo, diện mạo phong phú của văn hoá ẩm thực bản địa.

Cũng phải nói thêm, xu hướng du lịch xanh, du lịch trở về với sự hoà hợp thiên nhiên càng tôn lên giá trị của văn hoá ẩm thực Cà Mau. Những biến tấu ẩm thực Cà Mau đều dựa trên nền tảng là sản vật tự nhiên của địa phương. Ẩm thực Cà Mau vì thế không chỉ đa dạng, tinh tế, ngon, bổ mà còn sạch, gợi lên sự hoà điệu của con người và thiên nhiên. Đó là nét cuốn hút mà du khách về Cà Mau đều có phản hồi, đánh giá hết sức tích cực.

Sắp tới, Cà Mau sẽ tổ chức hội thảo khoa học bàn chuyên sâu về việc gắn các sản phẩm nông nghiệp với định hướng phát triển du lịch. Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch sẽ đặt hàng riêng cho chuyên gia bàn về vấn đề khai thác, phát huy và nâng tầm văn hoá ẩm thực. Từ đó sẽ mở ra chiến lược đột phá để nâng cao giá trị và đóng góp của ẩm thực cho lĩnh vực du lịch. Việc xây dựng bản đồ du lịch ẩm thực, các tour - tuyến du lịch ẩm thực không khó, nếu không nói là Cà Mau có thể triển khai ngay lập tức. Tuy nhiên, vẫn cần phải có những trao đổi nhiều chiều, có căn cứ khoa học, thực tiễn, có sự chuẩn bị chu đáo về mọi điều kiện, để khi thực hiện sẽ đạt được kỳ vọng mong muốn.

Sự phong phú, độc đáo của ẩm thực Cà Mau đến từ 2 hệ sinh thái, ngập lợ, ngập mặn, với những sản vật thiên nhiên thuần khiết. Ảnh: Huỳnh Lâm

Như phân tích của ông, ẩm thực Cà Mau về lâu dài, vẫn cần tính đến những biến số để đi đúng định hướng, giữ gìn được thương hiệu, uy tín?

Ông Tiêu Minh Tiên: Đó là điều có thể cảm nhận từ ngay bây giờ, không phải là chuyện xa vời. Thử hỏi, nếu một ngày nào đó, nguồn cá đồng, các sản vật thiên nhiên vùng U Minh Hạ suy giảm, chất lượng ẩm thực của vùng sinh thái ngập lợ có còn giữ vững được hương vị mà du khách muốn tìm về. Rồi các loại đặc sản thiên nhiên ở rừng ngập mặn, như cá thòi lòi, ba khía... không còn đủ nguồn cung cho thực khách, hệ luỵ sẽ thế nào.

Ẩm thực để phát triển du lịch, không thể làm theo kiểu tận thu, được lúc nào, hay lúc đó mà bỏ qua tính bền vững, cần có chiến lược bảo tồn, phát triển lâu dài hệ sinh thái tự nhiên của quê hương Cà Mau. Vấn đề này vượt thoát khỏi phạm vi của ngành du lịch, nhưng lại gắn liền với tương lai phát triển du lịch địa phương. Dù bàn tay con người có tài hoa đến đâu, cách chế biến có thành thục đến đâu, nhưng khi những sản vật nguyên liệu không còn là tự nhiên, không mang phong vị đặc trưng của vùng đất Cà Mau, du khách sẽ có lý do để quay lưng.

Uy tín, thương hiệu du lịch có thể xây dựng rất khó, rất lâu, nhưng rất dễ dàng bị phương hại nếu chúng ta không có tầm nhìn, tâm huyết và trách nhiệm khi làm du lịch. Ẩm thực cũng vậy.

Rất cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!

Phạm Quốc Rin thực hiện