Trao truyền văn hóa Cor

Ông Hồ Ngọc An (64 tuổi), ở thôn 2, xã Trà Thủy và ông Hồ Văn Đường (71 tuổi) ở xã Sơn Trà (Trà Bồng) được ví như "bảo tàng sống" về văn hóa truyền thống của dân tộc Cor. Hai ông vừa được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu nghệ nhân nhân dân (NNND). Đợt này, Quảng Ngãi có 3 nghệ nhân ưu tú (NNƯT) được phong tặng danh hiệu NNND. Ông An là một trong số ít nghệ nhân người Cor am hiểu nhiều lễ hội và sử dụng thành thục nhiều loại nhạc cụ truyền thống của người Cor.

Nghệ nhân nhân dân Hồ Ngọc An (bên trái) dành nhiều công sức để gìn giữ di sản văn hóa của dân tộc Cor. Ảnh: Trí Phong

Từ nhỏ, ông An đã được cha là NNƯT Hồ Ngọc Hoàng dạy đánh chiêng, nên ở tuổi thanh niên ông đã là người đánh chiêng rất giỏi. Để gìn giữ nghệ thuật đánh chiêng truyền thống của dân tộc, nhiều năm qua, ông An đã nỗ lực truyền dạy cho thanh, thiếu niên ở địa phương. Ông An đã truyền dạy cách tổ chức các lễ hội văn hóa, cách đánh chiêng, đấu chiêng, chơi đàn brooc... của dân tộc Cor cho người dân ở khắp các xã trên địa bàn huyện Trà Bồng, nhất là thế hệ trẻ.  Đặc biệt, ông hiểu rất rõ các nghi thức lễ của đồng bào Cor, vậy nên ông luôn là người chủ trì các lễ hội và chỉ dạy cách tổ chức lễ hội truyền thống cho đồng bào dân tộc Cor. 

Còn NNND Hồ Văn Đường là người am tường về nghệ thuật làm cây nêu và bộ gu của người Cor. “Trong các lễ hội của người Cor, nhất là lễ ăn trâu, mừng lúa mới... cây nêu là vật không thể thiếu. Đây là những tác phẩm nghệ thuật điêu khắc tạo hình và hội họa dân gian đặc sắc của đồng bào Cor. Cùng với bộ gu, cây nêu là cầu nối tinh thần của người Cor với thần linh”, ông Đường cho hay.

Ngoài ra, ông Đường đánh chiêng, chỉnh chiêng, chơi đàn brooc rất hay.  Ở tuổi xế chiều, ông Đường vẫn miệt mài trao truyền, hướng dẫn thế hệ trẻ trong làng đánh chiêng, cách làm cây nêu, bộ gu... để gìn giữ di sản văn hóa Cor cho đời sau.

Giữ lửa đam mê bài chòi

Ở loại hình nghệ thuật bài chòi, NNƯT Trịnh Công Sơn vừa được Nhà nước phong tặng danh hiệu NNND. “Đừng nói chi đến công lao, nghe to tát quá. Những nghệ nhân như tôi ca hát bài chòi xuất phát từ niềm say mê và chỉ mong nó được trao truyền để mãi sống cùng thời gian”, ông Sơn khiêm tốn bảo. 

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thực thường xuyên biểu diễn bài chòi trong các hội thi, hội diễn ở trong và ngoài tỉnh -  Ảnh: Trí Phong

Ông Sơn đã sáng tác, dàn dựng nhiều chương trình văn nghệ quần chúng bằng chất liệu dân ca bài chòi và các loại hình dân gian khác như cải lương, dân ca kịch, biểu diễn ở khắp mọi miền đất nước. Năm 2013, ông Sơn đã thành lập Trung tâm Bảo tồn và Phát huy nghệ thuật Bài chòi - Hát hố Quảng Ngãi. Từ khi thành lập đến nay, trung tâm ngoài công lập này là nơi khơi dậy ngọn lửa đam mê bài chòi, hát hố cho nhiều người. Để gìn giữ, trao truyền di sản quý báu này, ông Sơn không chỉ giảng dạy bài chòi trong trường học ở Quảng Ngãi, mà còn tham gia giảng dạy tại 12 trường tiểu học và THCS ở TP.Đà Nẵng. Tính đến nay, ông đã trực tiếp giảng dạy nghệ thuật bài chòi cho hơn 1.000 học sinh. 

Ông Nguyễn Thực, ở thôn Tuyết Diêm 1, xã Bình Thuận (Bình Sơn) cũng vinh dự được phong tặng danh hiệu NNƯT. Ông Thực bảo rằng, hát bài chòi, bả trạo như "một người bạn đời" không thể thiếu trong cuộc đời của ông. Ông đam mê hát bài chòi từ bé, đến nay đã hơn 30 năm ông gắn bó với loại hình nghệ thuật này. Nhiều năm qua, ông đã cất công sưu tầm, sáng tác bài chòi.  Với vai trò là Phó Chủ nhiệm Câu lạc bộ Dân ca bài chòi xã Bình Thuận, nhiều năm qua, ông Thực đã mang lời ca, tiếng hát ngọt ngào của mình để truyền dạy cho thế hệ trẻ và thường xuyên tham gia biểu diễn bài chòi phục vụ khách tham quan du lịch, tham gia các hội thi, hội diễn trong và ngoài tỉnh để đưa nghệ thuật bài chòi lan tỏa và có sức sống trong đời sống xã hội.

Trí Phong