Linh vị, mão, bào, hài của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng được thỉnh từ đền Thượng xuống sân Đề để chuẩn bị cho lễ rước Đức Ông vi hành. Ảnh: Thanh Vân-TTXVN

Lý giải về việc có hai lễ hội đền Cửa Ông ở 2 mùa trong năm, nhà nghiên cứu Băng Sơn, tác giả của cuốn "Lễ hội dân gian đền Cửa Ông" cho biết, theo tục có câu "Tháng Tám giỗ cha, tháng Ba giỗ mẹ" nên đền Cửa Ông có hai lễ hội kéo dài theo hai mùa lấy theo ngày giỗ của cha, tức Đức Thánh Trần và ngày giỗ mẹ là Thánh Mẫu (mẫu nghi thiên hạ). Vào mùa Xuân, lễ hội đền Cửa Ông kéo dài từ 30 tháng Chạp đến hết tháng Ba (âm lịch). Vào mùa Thu, bắt đầu tổ chức từ ngày mùng Ba tháng Tám (âm lịch).

Tháng 11/2016, lễ hội đền Cửa Ông được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia. Thần chủ đền Cửa Ông là Đức Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng, được dân gian phong là Đức Ông Đông Hải Đại Vương, con trai thứ ba của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, người có công lớn trong ba lần kháng chiến chống Nguyên Mông vào thế kỷ thứ XIII.

Đền Cửa Ông được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt năm 2017.

Năm nay, UBND thành phố Cẩm Phả tổ chức chương trình lễ hội kéo dài từ ngày 17/9 - 4/10, song các phần lễ chính diễn ra vào các ngày 17/9, 28/9, 30/9 và 4/10 (tức mùng 3, mùng 14, 16 và 20/8 âm lịch).

Cụ thể, ngày 17/9 gồm các hoạt động: Khai mạc lễ hội và dâng hương tưởng niệm; lễ tế Đức Ông và các nhân thần tại đền Thượng; dâng hương, dâng hoa Thánh Mẫu tại đền Mẫu; Lễ tế Long Mẫu tại đền Trung Thiên Long Mẫu…

Lễ cầu nguyện quốc thái dân an diễn ra vào ngày 28/9 với các phần lễ tiếp linh, lễ lễ triệu linh, lễ cúng Phật, cúng Thánh, lễ điền hoàn và cúng thực, thả đèn hoa đăng…

Lễ tưởng niệm 710 năm ngày mất của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng diễn ra ngày 30/9, tại sân đền Cửa Ông với các màn hợp xướng “Người anh hùng miền Đông Bắc” ngợi ca Hưng Nhượng Vương và chương trình nghệ thuật đặc sắc: Dấu thiêng Đông Hải - Cửa Suốt lưu danh; Bừng sáng Cẩm Phả hôm nay.

Lễ tưởng niệm 723 ngày mất của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn diễn ra ngày 4/10.

Lễ hội đền Cửa Ông được tổ chức 2 lần trong năm nhằm tưởng nhớ công ơn của Hưng Nhượng Đại Vương Trần Quốc Tảng và nhân thần thời Nhà Trần đã có công rất lớn trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông thế kỷ XIII. Từ đó khơi dậy lòng tự hào dân tộc, lòng nhân ái và trách nhiệm của công dân đối với quê hương đất nước. Đây cũng là dịp để người dân thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” và cầu mong dân giàu, nước mạnh, xã hội văn minh.

Văn Đức