Bánh căn là món ăn bình dân phổ biến ở thành phố biển, nhưng với tôi, bánh căn chị tôi làm vẫn hấp dẫn nhất. Chị Ba con của dì tôi lúc sinh thời làm món bánh này rất ngon và độc đáo, từ khâu chọn gạo làm bánh cho đến pha chế nước chấm hay những món phụ theo đều rất kỹ càng. Gạo để đúc bánh căn phải là gạo nở, không dẻo, ngâm qua đêm rồi xay nhuyễn thành bột trắng mịn. Để bánh ngon, chị còn thêm một ít cơm nguội vào lúc xay bột nên bánh khi đúc xong bao giờ cũng nở to, ráo với những lỗ nhỏ trên mặt bánh đều và đẹp. Bánh nhẹ, xốp mà vẫn dai, ăn không với mắm đã ngon rồi. Món mỡ hành chị làm xanh mướt, thơm lừng. Nhấn nhá thêm là món da heo chiên giòn. Ngày nay, tôi thấy nhiều người dùng bánh mì khô để chiên giòn, nhưng chị dùng da heo chiên giòn nên có vị béo và ngọt hơn. Công đoạn cuối cùng là nước chấm. Món nước chấm có vị thanh, nhẹ nhàng với sự kết hợp của thơm, ớt, đường, tỏi hòa vào nhau, sắc đỏ pha vàng vừa đậm đà vừa bắt mắt. Khi mọi thứ đã chuẩn bị xong cũng là lúc trời tang tảng sáng. Chị nhóm bếp lửa than cho vào lò đúc bánh. Than phải chắc, không nổ để lửa hừng đúc bánh mới ngon. Chuẩn bị xong xuôi, chị quang gánh lên đường.

Gian hàng của chị đơn sơ chỉ bộ bàn ghế nhỏ, lò bánh với 10 cái khuôn nhỏ đều làm bằng đất nung. Đôi tay chị thoăn thoắt đổ bột vào khuôn, khéo léo vớt từng cái bánh đã chín để ráo và úp lại thành cặp. Bánh căn phải đi thành cặp, hai cái úp vào nhau tròn đầy, ấm nóng nên có người hay đùa "đi ăn bánh này là phải có đôi"... Những cái bánh nóng chấm vào chén mắm mỡ hành, vị dẻo thơm của bánh hòa với vị mặn mà, ngọt thanh của mắm thêm chút ớt cay nồng cùng với da heo giòn tan, béo ngậy làm ta phải xuýt xoa.

Bánh căn chị tôi làm còn có kèm thêm món cá kho mẳn, món cá ngừ kho mẳn đậm vị miền Trung ai đã ăn qua một lần là nhớ mãi. Tôi đã từng ăn thử món bánh căn ở một thành phố xa trong cái lạnh của cao nguyên, ngon không kém bánh căn Nha Trang nhưng lại không có món cá kho mẳn ấy - món ngon đặc trưng của miền biển, nên khi ăn lại nhớ đến vị đậm đà của món bánh quê nhà. Bánh căn nguyên sơ vốn đơn giản vậy thôi. Để thêm phần hấp dẫn, phong phú hơn, bạn có thể đổ thêm trứng gà, trứng cút, hay tôm, mực vào. Thế là có những cái bánh vàng ươm thơm nồng vị trứng, ngọt bùi vị hải sản. Bánh căn ngon vẫn do bột bánh và nước chấm quyết định. Cái hồn cốt của món ăn này nằm ở đó. Có lẽ vì thế mà tôi thích bánh căn chị tôi làm. Buồn biết bao khi đợt dịch Covid-19 hoành hành dữ dội đã khiến chị ra đi mãi mãi. Nay con gái chị thay mẹ nối tiếp nghề bán bánh căn, cũng giữ được cơ bản chất xưa của chị nên cũng đỡ tiếc nuối.

Tôi lớn lên, học xong đi lấy chồng xa, mỗi khi có dịp về quê thì món đầu tiên phải thưởng thức đó là bánh căn. Sống xa quê, cứ mỗi lần thấy cháu đăng bài giới thiệu bánh căn trên Facebook, tôi lại nhớ quay quắt và ước gì... Thế là cháu nhắn: Về Nha Trang ăn bánh căn dì ơi!

Lê Kim Lan