Ông Lý Mạnh Thắng, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang cho biết, dấu tích của người tiền sử được tìm thấy ở hầu khắp diện tích hang, với hai lớp văn hóa phát triển trực tiếp lên nhau, không có lớp phân cách.

Lớp văn hóa sớm, nằm ở phía dưới dày gần 1m, chứa nhiều công cụ lao động như công cụ chặt đập, công cụ nạo cắt, cuốc tay có đầu nhọn cùng một số đá nguyên liệu, được chế tác từ những viên cuội sông suối với kỹ thuật ghè đẽo thô sơ. Điều này chứng tỏ người cổ Ngườm Hầu đã sử dụng khá phổ biến kỹ thuật mài. Loại hình công cụ ở lớp này mang đặc trưng công cụ văn hóa hậu kỳ đá mới.

Lớp văn hóa muộn dày gần 20cm (nằm bên trên), chứa những công cụ đá cuội ghè đẽo. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy 3 chiếc rìu có vai và rìu tứ giác mài nhẵn toàn thân, 1 di vật có hình dáng như một lưỡi cuốc bản rộng. Đáng chú ý, đoàn đã tìm thấy hàng chục mảnh gốm mịn, có tô màu đỏ bên trong, bên ngoài trang trí văn thừng thô... Hầu hết các lớp văn hóa đều lưu dấu vết của bếp lửa, với lớp than tro mỏng, đất đỏ cháy.

Trong các lớp văn hóa, các nhà khảo cổ tìm thấy khối lượng lớn xương răng động vật và vỏ nhuyễn thể sông, suối như vỏ ốc, vỏ trai, cua. Đó chính là tàn tích thức ăn của người tiền sử bỏ lại.

Ngoài ra, Đoàn khảo cổ còn phát hiện được một ngôi mộ, được đánh dấu bằng 14 tảng đá xếp theo một chiều dài hơn 1,6m. Xương cốt của chủ nhân ngôi mộ được xếp rải rác dưới các phiến đá, không tìm thấy dấu vết hộp sọ. Dọc thân mộ có chôn kèm theo 7 công cụ đá làm đồ tùy táng. Trong số đồ tùy táng có một phiến đá nặng, hình dáng giống con dao, trên sống lưỡi có 25 dấu vết khắc song song...

Phó GS.TS Trình Năng Chung, Trưởng phòng Quản lý Khoa học (Viện Khảo cổ học Việt Nam) cho biết, dựa vào nghiên cứu tổng thể các di vật và kết cấu trầm tích địa tầng văn hóa, hang Ngườm Hầu là một di tích cư trú của nhiều thế hệ cư dân tiền sử. Lớp cư trú sớm nhất thuộc cư dân văn hóa hậu kỳ đá mới, có niên đại cách ngày nay khoảng 4.000 đến 4.200 năm. Lớp cư trú muộn thuộc thời kỳ kim khí, niên đại cách ngày nay khoảng 3.000-3.500 năm.

Ngườm Hầu là một hang nhỏ, nằm trên sườn dãy núi đá vôi và cao khoảng 8 mét. Đường lên hang thuận tiện, bề mặt hang khá bằng phẳng, rộng gần 30m². Phần lớn diện tích lòng hang nhận được ánh sáng tự nhiên, thuận tiện cho con người cư trú.