Hai trụ cột phát triển kinh tế nông thôn hiện đại

Những năm gần đây, Thái Nguyên nổi lên như điểm sáng trong phát triển kinh tế nông thôn gắn với du lịch và kinh tế xanh. Là tỉnh trung du miền núi phía Bắc với diện tích hơn 8.300 km2 và gần 1,8 triệu dân, Thái Nguyên đang tận dụng hiệu quả tài nguyên, văn hóa và nguồn lực để hướng tới tăng trưởng bền vững, trở thành cực phát triển của vùng trung du.

Trong bức tranh đó, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) là trụ cột quan trọng. Đến nay, toàn tỉnh có 561 sản phẩm được công nhận OCOP, trong đó 10 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia, đưa Thái Nguyên đứng thứ ba cả nước về số lượng sản phẩm 5 sao. Khoảng 70% chủ thể là hợp tác xã, khẳng định vai trò chủ lực của kinh tế tập thể. OCOP không chỉ thúc đẩy tái cơ cấu nông nghiệp, mà còn khơi dậy niềm tự hào và tinh thần sáng tạo của người dân với sản vật quê hương.

Từ chè Tân Cương, gạo Định Hóa đến các sản phẩm thủ công và dược liệu, mỗi sản phẩm OCOP đều chứa đựng câu chuyện về văn hóa và con người Thái Nguyên. Nhiều hợp tác xã đã chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết chuỗi giá trị, đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng, mẫu mã, an toàn và thân thiện môi trường. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030 phát triển thêm 150 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên và nâng cấp hơn một nửa sản phẩm hiện có.

Cùng với OCOP, Thái Nguyên coi du lịch nông thôn là hướng đi chiến lược, kết nối giữa bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế. Toàn tỉnh hiện có 19 điểm du lịch được công nhận, trong đó nổi bật là vùng chè Tân Cương, hồ Núi Cốc và Làng du lịch cộng đồng Thái Hải.

Theo ông Nguyễn Chu Thu, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thái Nguyên: “Du lịch gắn với nông thôn mới giúp khai thác hiệu quả giá trị cảnh quan, đồng thời nâng cao thu nhập cho người dân”.

Hướng tới du lịch nông thôn thông minh, xanh và sáng tạo

Mô hình Tiến Yên Farmstay tại xã Tân Cương do ông Bùi Trọng Đại, Giám đốc Hợp tác xã Trà và Du lịch cộng đồng Tiến Yên, sáng lập là một ví dụ tiêu biểu. Từ đồi chè truyền thống, ông phát triển không gian “sống cùng trà” rộng hơn 3 ha với khu lưu trú, nhà cộng đồng và khu trải nghiệm sao chè. “Cây chè không chỉ là sinh kế, mà còn là di sản văn hóa có thể kể chuyện với du khách”, ông chia sẻ.

Mỗi tháng, Tiến Yên Farmstay đón 2.000-3.000 lượt khách, trong đó 60% mua đặc sản mang về. Sản phẩm Đinh hương trà đạt OCOP 4 sao, giúp giá bán tăng 20%. Mô hình này vừa quảng bá thương hiệu “Đệ nhất danh trà Thái Nguyên”, vừa tạo việc làm ổn định cho 15 lao động địa phương.

Tại bản làng Thái Hải, được Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) công nhận là “Làng du lịch tốt nhất thế giới”, du lịch cộng đồng gắn với văn hóa dân tộc Tày đang trở thành biểu tượng. Bà Nguyễn Thị Thanh Hải, người sáng lập, chia sẻ: “Làm du lịch để bảo tồn văn hóa, không phải để thương mại hóa. Du khách đến đây cảm nhận nếp sống cộng đồng và sự gắn bó giữa con người với thiên nhiên, đó là giá trị bền vững nhất”.

Bản làng hiện đón hàng nghìn lượt khách quốc tế mỗi năm, nhiều lễ hội truyền thống được phục dựng, góp phần giữ gìn di sản và tạo sinh kế xanh. Bà Lê Thị Nga, Phó bản Thái Hải, khẳng định: “Du lịch cộng đồng giúp đồng bào Tày nâng cao thu nhập, nhưng quan trọng hơn là khơi dậy tinh thần đoàn kết và niềm tự hào dân tộc”.

Theo ông Nguyễn Chu Thu, Thái Nguyên đang tập trung hoàn thiện quy hoạch, thu hút doanh nghiệp đầu tư và khuyến khích người dân tham gia phát triển du lịch gắn với sản phẩm OCOP. “Du lịch nông thôn là điểm tựa giúp Thái Nguyên phát triển kinh tế, đồng thời gìn giữ môi trường và văn hóa bản địa”, ông nhấn mạnh.

Trong giai đoạn tới, tỉnh ưu tiên xây dựng mô hình “nông thôn mới thông minh”, ứng dụng công nghệ số trong quảng bá và quản lý điểm đến, phục dựng làng nghề, khôi phục lễ hội và không gian văn hóa đặc trưng.

Từ đồi chè Tân Cương đến bản làng Thái Hải, từ hồ Núi Cốc đến suối Mỏ Gà, Thái Nguyên đang kiến tạo hành trình du lịch nông nghiệp xanh, nơi văn hóa, con người và thiên nhiên hòa quyện, tạo nên sức sống mới cho vùng trung du miền núi phía Bắc.

Hồng Hạnh