Cách Hà Nội 332km về phía đông bắc, Trùng Khánh, một huyện miền núi cao của tỉnh Cao Bằng là nơi hội tụ nhiều danh thắng, đặc sản và động vật quý hiếm của rừng nguyên sinh á nhiệt đới ở Việt Nam.
Đứng trên đỉnh đèo Mã Phục cao 620m, du khách sẽ thấy có hai khối đá trông tựa hai con ngựa nằm phủ phục châu đầu vào nhau và thảm thực vật xanh giáp đỉnh núi cao, phủ khắp sườn núi và thung lũng cùng dòng sông Quây Sơn dài 32km chảy qua. Dòng sông không những đưa nước phù sa bồi đắp vùng đồng lúa rộng lớn mà còn tưới mát cho cả một vùng rừng dẻ ôn đới trĩu quả nổi tiếng thơm ngon, quả to như quả chôm chôm, nhiều gai cứng, bên trong có 3 - 4 hạt, mỗi hạt to gấp 4 - 5 lần hạt dẻ thường.
Trùng Khánh cuốn hút khách du lịch sinh thái, địa chất, thám hiểm bởi có thác và hang động kỳ thú. Nằm trên dòng Quây Sơn có thác Bản Giốc, cao và rộng hàng trăm mét. Vào mùa mưa, thác đổ thành ba dòng, một dòng ít nước đổ nhẹ như một tấm lụa, hai dòng còn lại nước chảy xối xả, âm vang khắp núi rừng; đặc biệt, vào những ngày nắng đẹp, các hạt bụi nước li ti trắng xóa bắn tung lên hòa vào trong ánh nắng tạo thành các dải cầu vồng bẩy sắc lung linh huyền ảo... Cách thác Bản Giốc chưa đến 3km là động Ngườm Ngao với nhiều phong cảnh kỳ vĩ, có giá trị kiến tạo địa chất ở Việt Nam. Động này có cả động khô và động ướt, trong động có nhiều nhũ đá kỳ ảo.
Những năm gần đây, Trùng Khánh thu hút các nhà khoa học thế giới và Việt Nam về sự đa dạng sinh học của thảm rừng nguyên sinh á nhiệt đới thường xanh có 7 kiểu rừng khác nhau. Trong đó 4 kiểu rừng có 15 loài cây là nguồn thức ăn cho loài vượn Cao Vít (nomascusnaustus) thuộc một trong những loài linh trưởng hiếm nhất trên thế giới. Kết quả khảo sát tại 2 xã Ngọc Khê và Phong Nậm phía bắc Trùng Khánh từ 2002 - 2007 của Tổ chức Bảo tồn động, thực vật hoang dã quốc tế (FFI) phát hiện 17 đàn vượn Cao Vít với gần 100 cá thể.
Theo anh Nguyễn Thế Cường (FFI ), loài vượn này rất độc đáo, không có đuôi, tay dài có thể chuyền cây với khoảng cách rất xa, hót thành từng đợt dài, to. Khu bảo tồn loài và sinh cảnh vượn Cao Vít - Cao Bằng thành lập từ tháng 4/2007 có tổng diện tích 1.656,8 ha với khu hệ thực vật 543 loài, khu hệ thống động vật có 23 loài thú thuộc 14 họ, 61 loài chim, 11 loài bò sát lưỡng cư thuộc 10 giống, 10 loài trong tổng số loài này được xếp vào Sách Đỏ thế giới của IUCN, 2006.
Một lần tới Trùng Khánh, du khách thật khó quên cảnh non nước mây trời bao la, rừng xanh, sắc lá, hoa lê trắng hòa quyện với tiếng chim kêu, vượn hót… như một món quả dâng tặng du khách gần xa.