Xuân Sơn hùng vĩ với núi non chập chùng trong mây, những dốc đá cheo leo, hang động kỳ bí và những dòng suối róc rách chảy giữa khu rừng hoang dại. Một địa điểm khá thú vị cho dân du lịch "bụi" khám phá vào dịp cuối tuần.
Nằm cách Hà nội 130km về phía tây, Xuân Sơn rộng khoảng 15.000ha là vườn quốc gia duy nhất có rừng nguyên sinh trên núi đá vôi ở độ cao từ 700-1300m thuộc địa bàn huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ và giáp ranh với tỉnh Hòa Bình.
Ở Xuân Sơn có một vài nhà sàn để phục vụ khách du lịch. Sau bữa sáng, du khách có thể bắt đầu chuyến trekking khám phá Xuân Sơn. Đó là một thung lũng khá rộng, bốn bề là núi, một dòng suối chảy dọc theo con đường mòn.
Bản Dù là trung tâm sâu nhất ở xã Xuân Sơn, cũng là nơi cuối cùng du khách có thể tìm thấy một cửa hàng tạp hóa và một quán nước ven đường. Cách bản Dù 7km rừng già là xóm Cỏi, xóm cuối cùng có người sinh sống ở vườn quốc gia này với hầu hết là người dân tộc Mường.
Tìm vào hang Cỏi, men theo một dòng suối lớn, nước trong vắt và lạnh ngắt để vào trong, nơi tạo thành một cái bể bơi tự nhiên trong lòng hang với mực nước ngập ngang thắt lưng. Nếu nước không quá lớn, thậm chí du khách có thể bơi xuyên qua bóng tối để ra phía sau của hang.
Tại bản Dù, du khách cũng có thể tiếp tục hành trình đến với hang Na. Đường đi xuyên qua khu rừng nguyên sinh với những thảm thực vật phong phú và những dòng suối nhỏ đầy nước chảy xiết và con đường mòn ẩm ướt. Cửa hang nằm lơ lửng trên vách núi, bé đến mức chỉ đủ cho một người chui lọt, giống như một cái hốc đá. Bạn phải trèo lên khoảng 200m đường núi với những lưỡi đá sắc cạnh và trơn tuột, một vài sợi dây leo rừng có thể bật rễ bất kỳ lúc nào.
Trong lòng hang tối om, ánh sáng tự nhiên duy nhất lọt vào là từ cửa hang. Những nhũ đá khá trơn đẫm nước và có nhiều hình thù thú vị như hình linga, ruộng bậc thang, Quan thế âm bồ tát... Đặc biệt có cả một chiếc đàn đá bằng nhũ mỏng gõ vào kêu coong coong và rất nhiều viên đá, to có, nhỏ có trông giống hệt như những quả na.
Gần 5 giờ khám phá Xuân Sơn, cũng đủ cảm nhận cho một chuyến đi vất vả nhưng không kém phần thú vị, nhất là cho một kỳ nghỉ cuối tuần có ích.