Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh cho biết, thời gian tới, Sở sẽ phối hợp với Viện Viễn đông Bác cổ Pháp và Viện khảo cổ học Việt Nam tiến hành chương trình phối hợp nghiên cứu về hệ thống thành lũy cổ bằng đá thuộc địa phận huyện Kỳ Anh.
Hệ thống thành lũy cổ bằng đá ở Kỳ Anh được nhóm nghiên cứu khảo cổ học Hà Tĩnh phát hiện vào tháng 6/2011 tại đỉnh Đèo Bụt thuộc địa bàn xã Kỳ Lạc, huyện Kỳ Anh. Thành lũy cổ được phát hiện nằm về phía bắc của dãy Hoành Sơn theo trục từ đông sang tây với chiều dài hơn 1km, được ghép bằng những phiến đá tự nhiên. Các nhà nghiên cứu cho rằng, đây là dấu tích còn lại trong hệ thống lũy cổ của vương quốc Lâm Ấp (thời kỳ Đại Việt - Chămpa), có độ dài trên 30km được vương quốc Lâm Ấp xây dựng với mục đích phòng thủ. Đến giai đoạn Trịnh - Nguyễn phân tranh (1655-1659) thì hệ thống lũy cổ này được chúa Trịnh Toàn củng cố thêm nên còn gọi là lũy Ông Ninh (Ninh Quận Công Trịnh Toàn).
Được biết, Sở VHTTDL Hà Tĩnh, Viện Viễn đông Bác cổ Pháp tại Hà Nội và Viện khảo cổ học Việt Nam đã thống nhất chương trình phối hợp nghiên cứu, khai quật khảo cổ khẩn cấp 1 số điểm trong hệ thống thành lũy cổ bằng đá ở Kỳ Anh. Sở VHTTDL cũng đang khẩn trương hoàn thành các thủ tục xin giấy phép khai quật khảo cổ của Bộ VHTTDL theo quy định của Luật Di sản văn hóa.
Theo kế hoạch, sau khi kết thúc đợt nghiên cứu, Sở sẽ xây dựng hồ sơ khoa học trình Bộ VHTTDL xếp hạng di tích cấp quốc gia, tiến hành quy hoạch tổng thể hệ thống thành lũy cổ trên nhằm bảo tồn giá trị văn hóa, phục vụ chương trình nghiên cứu lâu dài và tham quan du lịch.