Bảo tàng Hùng Vương được xây dựng với kiến trúc độc đáo, mô phỏng mái nhà sàn truyền thống Bắc Bộ kết hợp hoa văn trống đồng Đông Sơn. Với diện tích sàn khoảng 9.000m2, bảo tàng được chia thành nhiều không gian trưng bày phong phú. Trong đó, trưng bày cố định gồm 49 cụm mỹ thuật theo 5 chủ đề lớn: Thiên nhiên - con người Phú Thọ; thời kỳ tiền sử và sơ sử; giai đoạn Bắc thuộc và phong kiến tự chủ; các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm; Phú Thọ trong công cuộc đổi mới. Ngoài ra, bảo tàng thường xuyên tổ chức trưng bày chuyên đề, tạo nên sức sống mới cho không gian bảo tàng. Tiêu biểu là chuyên đề “Văn hóa Hùng Vương trong dòng chảy văn minh sông Hồng” với hơn 300 hiện vật khảo cổ học đa dạng, tư liệu về tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan - di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại.

Bên cạnh đó, khu trưng bày ngoài trời với xe tăng, pháo, máy bay... tái hiện một phần lịch sử chiến tranh vệ quốc. Không gian dân tộc học khoảng 60m2 mang đến cho công chúng cơ hội tìm hiểu đời sống sinh hoạt, phong tục tập quán các dân tộc tỉnh Phú Thọ. Đặc biệt, tầng trệt của bảo tàng nổi bật với trống đồng khổng lồ - biểu tượng “trời tròn, đất vuông” gợi nhắc cội nguồn văn minh lúa nước thời Hùng Vương.

Đông đảo cán bộ, người dân và học sinh thăm quan các hiện vật trưng bày tại Bảo tàng Hùng Vương.

Mới đây nhất, nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Bảo tàng Hùng Vương tổ chức trưng bày chuyên đề “Cách mạng Tháng Tám năm 1945 - Mốc son lịch sử”. Với hơn 310 hình ảnh, tài liệu, hiện vật quý, trưng bày đã tái hiện không khí sục sôi của cao trào khởi nghĩa, khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng, Bác Hồ và đóng góp to lớn của Nhân dân Phú Thọ trong thắng lợi lịch sử. Tại lễ khai mạc, đồng chí Tô Anh Tú - Giám đốc Bảo tàng Hùng Vương nhấn mạnh: “Mỗi hiện vật ở đây là một câu chuyện về lòng quả cảm, sự hy sinh và khát vọng độc lập cháy bỏng của dân tộc. Đây không chỉ là tư liệu quý mà còn là “lớp học lịch sử sống”, khơi dậy tinh thần yêu nước và trách nhiệm với quê hương”.

Đồng hành cùng hoạt động trưng bày, bảo tàng còn tổ chức chiếu phim tư liệu, các giờ học lịch sử và trải nghiệm tương tác cho học sinh, sinh viên. Em Nguyễn Thu Hà - học sinh Trường THPT Việt Trì chia sẻ: “Được tận mắt thấy những hiện vật cha ông sử dụng trong khởi nghĩa, em cảm nhận rõ sự hy sinh và ý chí giành độc lập. Những bài học trên lớp trở nên sống động hơn nhiều khi được học ngay tại bảo tàng”.

Từ đầu năm đến nay, Bảo tàng Hùng Vương đón tiếp hơn 12.000 lượt khách tham quan và phối hợp tổ chức nhiều trưng bày lớn, như: Trưng bày và tuyên truyền phục vụ tổ chức chương trình Chào Xuân Ất Tỵ 2025; trưng bày “Không gian Tết xưa” và các hoạt động trải nghiệm, trò chơi dân gian nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025; phối hợp với Bảo tàng Vĩnh Phúc tổ chức trưng bày chuyên đề “Văn hóa Hùng Vương trong dòng chảy văn minh sông Hồng” phục vụ Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng và tuần Văn hóa Du lịch năm Ất Tỵ 2025; phối hợp với Bảo tàng Nghệ An tổ chức trưng bày các pano ảnh tư liệu về di sản “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan Phú Thọ” phục vụ khai mạc trưng bày chuyên đề “Dân ca Ví, Giặm Nghệ Tĩnh và Hát Xoan Phú Thọ”...

Đặc biệt, Bảo tàng đang tích cực triển khai đề tài khoa học “Ứng dụng công nghệ VR3D xây dựng bảo tàng thực tế ảo”, mở ra khả năng tiếp cận hiện vật lịch sử trên nền tảng số. Các hoạt động giáo dục trải nghiệm được chú trọng, với 7 buổi “giờ học lịch sử” phục vụ học sinh một số trường trên địa bàn tỉnh. Ngoài ra, Bảo tàng còn tổ chức trưng bày chuyên đề “Đại thắng mùa Xuân 1975 - Sức mạnh đại đoàn kết dân tộc” và nói chuyện chuyên đề; tổ chức giờ học lịch sử phục vụ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025)...

Từ những hiện vật gốc quý giá, những trưng bày chuyên đề sinh động cho tới ứng dụng công nghệ hiện đại, Bảo tàng Hùng Vương đang từng bước khẳng định vị thế là trung tâm văn hóa - lịch sử tiêu biểu của vùng Đất Tổ. Không chỉ lưu giữ ký ức hào hùng, bảo tàng còn trở thành “lớp học lịch sử” đặc biệt, nuôi dưỡng niềm tin, lòng tự hào và khát vọng cống hiến trong thế hệ trẻ. Giữa nhịp sống hiện đại, Bảo tàng Hùng Vương không chỉ là điểm đến văn hóa mà còn là nơi nhắc nhớ về cội nguồn, nơi quá khứ và hiện tại giao hòa, để từ đó lan tỏa tinh thần “uống nước nhớ nguồn”, bồi đắp ý chí và khát vọng dựng xây đất nước phồn vinh.

Hương Lan