Lễ hội được tổ chức hàng năm vào tháng 3 âm lịch với điểm đặc biệt là nghi thức rước nước, rước kiệu và rồng trên sông nhằm thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, tỏ lòng tri ân Đức Thánh Quý Minh Đại Vương, người có công giữ yên bờ cõi, bảo vệ giang sơn.

Theo truyền thuyết dân gian, Ngài là một trong 3 anh em, 3 vị tướng đã được phong Thánh là Đức Thánh Tản Viên, Đức Thánh Cao Sơn, Đức Thánh Quý Minh có công trấn ải Sơn Nam, bảo vệ đất nước thời vua Hùng Duệ Vương. Ngài là một “thượng đẳng thần” được các triều vua ban chiếu sắc phong, nhân dân khắp nơi thờ phụng, bách gia trăm họ một lòng thành kính.

Lễ hội có tới gần 1000 chiếc thuyền đưa du khách trôi vào một miền non nước sơn thủy hữu tình để thưởng thức tuyệt tác của tạo hóa, chiêm ngưỡng vẻ đẹp của “vịnh Hạ Long trên cạn”. Đó là những thung nước trong xanh, là những hang động với lớp lớp nhũ đá lung linh kì ảo vốn là nơi in đậm dấu ấn một thời của kinh đô Hoa Lư lịch sử.

Hiếm có nơi nào mang địa thế như Tràng An với “núi là thành, sông là đường, hang động là cung điện” khiến du khách càng đi càng bị mê đắm. Đâu đây như thấp thoáng những đền đài, miếu mạo, như văng vẳng âm vang của các dũng tướng, quân sĩ rèn luyện binh đao. Khúc tráng ca từ ngàn xưa bỗng chốc vọng về khiến ý niệm nguồn cội lại trào dâng mãnh liệt trong mỗi trái tim người Việt.

Một nét mới độc đáo của lễ hội năm nay là hội tụ các làn điệu dân ca được công nhận là di sản phi vật thể đến từ các tỉnh trong cả nước như: Hà Giang, Tuyên Quang, Phú Thọ, Bắc Ninh, Nghệ An, Huế, Buôn Mê Thuật, Cần Thơ, Hà Nam, Nam Định, Thái Nguyên. Dòng sông Ngô Đồng trải dài gần 10 km sẽ đưa du khách đắm mình thưởng thức cảnh non nước hữu tình kết hợp với làn điệu: hát then, đàn tĩnh, hát xoan, quan họ, nhã nhạc cung đình, đờn ca tài tử… Chuyến tham quan của du khách sẽ là một chuyến tham quan có 1 không 2 bởi khi đó dòng sông Ngô Đồng sẽ trở thành một dòng sông di sản các làn điệu dân ca mà chắc hẳn du khách chưa từng được thưởng thức ở bất kỳ nơi nào ngoài Khu Du lịch sinh thái Tràng An.

Các làn điệu di sản sẽ đưa du khách vào với Đền Suối Tiên - Địa điểm chính tổ chức Lễ hội Tràng An 2017. Tại đây, du khách sẽ được thưởng thức các đặc sản vùng miền được bày trí vô cùng đẹp mắt thể hiện nét đẹp văn hóa của bản địa.

Một điểm mới mẻ không kém phần hấp dẫn sẽ có ở Lễ hội Tràng An 2017, đó là bối cảnh của bộ phim hollywood đình đám đang thu hút hàng triệu người theo dõi “Kong: Skull Island” sẽ được tái hiện trong Khu Du lịch sinh thái Tràng An - Nơi các cảnh chủ yếu  của bộ phim đã được quay tại đó. Mọi cảnh quay trong phim sẽ sừng sững hiện ra trước mắt du khách như thể du khách được lạc vào bộ phim bom tấn thu hút cả thế giới.

Trong suốt hành trình rước kiệu về với đền Trần, những nghi lễ được thực hiện bằng sự thành kính, tôn nghiêm để cầu mong cho một năm mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an. Đền Trần là nơi thờ Đức Thánh Quý Minh Đại Vương từ lâu đã nổi tiếng linh thiêng khắp xa gần. Đền được vua Đinh Tiên Hoàng xây dựng vào thế kỷ thứ X với mong muốn mượn uy danh của Thánh Đế trấn trạch theo 4 hướng Đông-Tây-Nam-Bắc. Đây cũng từng là nơi vua Trần Thái Tông sau khi dẹp loạn giặc Mông xâm lược đã dời cõi tục vào cõi tu hành.

Hưng Tùng