Theo truyền thống, lễ hội được tổ chức vào mồng 10 tháng 6 (âm lịch) hàng năm với những nghi thức truyền thống, đậm chất nghi lễ dân gian và sắc thái tâm linh của người dân vạn chài.

Nghi lễ kéo Xa Mã (còn gọi là kéo ngựa gỗ) tái hiện cảnh rèn luyện, tập trận của binh sĩ thời xưa. Cuộc thi có hai đội tham gia chia làm hai giáp, mỗi giáp kéo một ông ngựa. Làng quy định giáp đông và giáp tây, các thành viên của hai đội mặc trang phục quần ống chẽn, đầu chít khăn kiểu đầu rìu màu xanh hoặc đỏ để phân biệt.

Xa Mã mang dáng dấp một đôi ngựa chiến có đầy đủ dây cương, yếm hoa. Người chỉ huy tay cầm cờ nhỏ có màu sắc để phân biệt với đối phương, mỗi đội có quân số từ 12 đến 15 người tham gia. Bám vào ngựa gỗ trên bệ lăn là một trai làng khỏe mạnh vừa phất cờ vừa điều khiển các trai làng của một giáp.

Lễ hội Xa Mã là một nét đẹp văn hóa có giá trị củng cố tình tương thân, tương ái, đoàn kết gắn bó trong cộng đồng làng xã, giáo dục truyền thống yêu quê hương, đất nước. Từ đó hình thành quyết tâm bảo vệ vùng đất, vùng biển thiêng liêng của tổ tiên, ông cha đã để lại, góp phần bảo vệ biển đảo thân yêu của Tổ quốc.

Với việc Lễ hội Xa Mã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia sẽ tạo cơ hội để thành phố Hải Phòng tiếp tục bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị. Qua đó, tăng cường công tác tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu các giá trị văn hóa, góp phần khẳng định vị thế của một Trung tâm văn hóa, du lịch đặc sắc của cả nước.