Biệt điện gồm có 3 ngôi biệt thự với những cái tên rất đẹp, đó là: Bạch Ngọc, Lam Ngọc và Hồng Ngọc.

Biệt thự Bạch Ngọc với phòng khiêu vũ, vọng đài và một hồ bơi mà người ta cho rằng đây là hồ bơi nước nóng đầu tiên ở Đà Lạt.

Biệt thự Lam Ngọc được thiết kế gấp khúc với nhiều phòng ốc nối nhau và được trang bị hệ thống lò sưởi kiểu Pháp hiện đại vào bậc nhất thời đó.Tại đây, còn có một đường hầm thoát hiểm nội bộ và hầm trú ẩn có thể chứa được khoảng 10 người với nắp đậy bằng thép.

Biệt thự Hồng Ngọc hay còn gọi là biệt thự Trần Văn Chương. Đây là tòa nhà Trần Lệ Xuân cho xây để tặng cha mình là ông Trần Văn Chương, lúc đó đang là Đại sứ Việt Nam Cộng Hoà tại Mỹ, tuy nhiên, công trình chưa hoàn thành thì chế độ Ngô Đình Diệm bị sụp đổ.

Biệt thự Lam Ngọc	Biệt thự Hồng Ngọc

Điểm đặc biệt của toàn bộ biệt điện là sự phối hợp hoàn hảo giữa vẻ đẹp mỹ lệ của 3 ngôi biệt thự và một khu vườn tuyệt đẹp do một kiến trúc sư người Nhật Bản thiết kế - khu vườn phong cách Nhật Bản trên một ngọn đồi trồng rất nhiều thông. Khu vườn được phối cảnh bởi những thảm cỏ, bãi đá, nhiều loài hoa đẹp cùng một hồ sen, khi bơm đầy nước vào hồ sẽ hiện lên hình bản đồ Việt Nam. Giữa địa đồ thu nhỏ này còn có cả dải phân cách thể hiện Vĩ tuyến 17 chia cắt hai miền Bắc – Nam trước đây.

Sau cuộc đảo chính năm 1963, khu biệt điện được chính quyền Việt Nam Cộng Hoà dùng làm Bảo tàng Sắc tộc Tây Nguyên. Sau 1975, khu biệt điện này được Sở Du lịch Lâm Đồng quản lý rồi đến năm 1984, tỉnh Lâm Đồng giao lại cho Cục Lưu trữ nhà nước (nay là Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước) quản lý để làm nơi bảo quản khối tài liệu Mộc bản triều Nguyễn.

Ðầu năm 2007, Bộ Nội vụ đã quyết định đầu tư khoảng 53 tỷ đồng để trùng tu khu biệt điện Trần Lệ Xuân tráng lệ thành Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 4 và đưa khu vực này đi vào hoạt động đón khách du lịch. Sau một năm thi công sửa chữa, nâng cấp, đầu năm 2008, biệt điện Trần Lệ Xuân đã trở thành điểm tham quan hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước, đặc biệt với những du khách ưa thích nghiên cứu lịch sử và văn hóa Việt Nam.

Du khách đến với Biệt điện Trần Lệ Xuân - Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 4, không chỉ được tham quan, chiêm ngưỡng những toà biệt điện xa hoa, lộng lẫy và phóng tầm mắt ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên Đà Lạt cũng như các đồi thông ngút ngàn từ vọng đài ở biệt thự Bạch Ngọc... mà còn được tận mắt nhìn thấy khối tài liệu khổng lồ, vô giá, đó là hơn 34.000 tấm Mộc bản triều Nguyễn.

Tháng 7/2009, Mộc bản triều Nguyễn đã được UNESCO chính thức đưa vào "Chương trình Ký ức thế giới" (Memory of the World Programme). Ðây là di sản tư liệu đầu tiên của Việt Nam được UNESCO công nhận là "Di sản tư liệu thế giới".

Thông tin tham quan Khu biệt điện Trần lệ Xuân - Trung tâm Lưu trữ Quốc gia 4
Địa chỉ: Số 2 Yết Kiêu, Phường 5, Thành phố Đà Lạt
Điện thoại/fax: (84-63) 3560 790
Điện thoại phòng đọc: (84-63) 3561 033
Giá vé tham quan: 5.000VNĐ/ người
Giờ mở cửa: Mở cửa hàng ngày kể cả ngày nghỉ.
                        Sáng: 7: 30 – 11:30
                        Chiều: 13:30 - 16:30 



                                                                                                Thanh Hải biên tập