Khi những cơn mưa đầu mùa thu mang đến cho xứ Huế sự mát mẻ dễ chịu thì cũng là lúc trên những cánh rừng tràm bạt ngàn nơi đây mọc lên rất nhiều tai nấm tràm tròn trĩnh và béo múp. Lúc này, trên các nẻo đường xứ Huế đã thấy những đôi gánh cùng những chuyến xe chở nấm tràm về các chợ để bán.
Nấm tràm mọc trên các sườn đồi hay ven những con suối trên lớp lá mục dưới tán rừng tràm. Bên ngoài nấm tràm có màu nâu tím; bên trong tai nấm có màu trắng mịn. Hình dáng đẹp và vị ngọt đắng rất đặc trưng.
Nấm sau khi thu hái hay mua ở chợ sẽ được gọt sạch loại bỏ tạp chất và lá mục bám ngoài tai nấm và cắt bỏ chân nấm. Sau đó rửa sạch bằng nước muối và chần qua nước sôi để làm giảm bớt vị đắng của nấm trước khi chế biến các món ăn. Người Huế có nhiều món ngon và bổ dưỡng được chế biến từ nấm tràm như nấm tràm xào thịt nạc, nấm tràm nấu canh rau lang hay nấu với rau tập tàng…
Canh nấm tràm nấu với rau khoai lang
Rau khoai lang dùng để nấu với nấm tràm thường được chọn phần đọt. Đọt rau lang là phần chứa nhiều dinh dưỡng nhất lại có nhiều chất nhựa mà theo kinh nghiệm của người nội trợ thì chất nhựa của ngọn rau sẽ làm vị đắng của nấm tràm dịu đi nên món canh sẽ ngọt ngon hơn. Nấu cùng canh rau lang và nấm tràm sẽ có thêm một ít tôm tươi, nếu là tôm đất hay tôm rằn của vùng phá Tam Giang thì món canh lại càng hấp dẫn và “đúng điệu”. Cách chế biến món canh này cũng rất đơn giản. Tôm sau khi được lột bỏ vỏ sẽ được ướp gia vị và xào cùng nấm tràm cho thấm. Khi hỗn hợp đã chín thì thêm một lượng nước vừa đủ và đun sôi. Bỏ rau lang vào đảo nhanh để rau chín mà vẫn giữ được màu xanh non. Nêm nếm gia vị là chút ruốc Huế cho đậm đà vừa miệng rồi tắt bếp. Món canh này rất thích hợp cho việc giải độc và giải rượu.
Nấm tràm xào thịt nạc
Thịt được chọn xào cùng nấm tràm là thịt nạc thăn lấy ở phần vai của lợn. Thịt sau khi được thái lát mỏng sẽ được ướp cùng gia vị là hạt tiêu giã nát cùng vài củ hành tím và chút nước mắm nhĩ nguyên chất khoảng 10 phút. Sau đó bắc chảo lên bếp, đổ vài muỗng dầu phộng phi với củ nén hay tỏi cho thơm thì đổ thịt vào xào chín. Tiếp theo sẽ cho nấm tràm đã sơ chế vào xào nhanh. Nêm nếm gia vị cho vừa miệng rồi tắt bếp. Nấm tràm xào thịt nạc ngon nhất là khi thưởng thức nóng với cơm nóng sốt dẻo. Mùi thơm và vị ngọt đắng của nấm tràm hòa quyện cùng vị ngọt đậm đà của thịt nạc thăn sẽ làm người dùng cảm thấy thú vị.
Món nấm tràm xào thịt nạc thơm ngon hấp dẫn.
Cháo nấm tràm
Cháo nấm tràm không những thơm ngon, đầy hương vị mà còn có tác dụng bồi bổ sức khỏe và chữa một số bệnh như nhức đầu, cảm cúm… Cháo nấm tràm được nấu kết hợp cùng tôm tươi để tăng dinh dưỡng và sự thơm ngon hấp dẫn.
Tôm được lột bỏ vỏ ướp gia vị gồm nước mắm, hạt tiêu và hành tím rồi xào chín cùng nấm tràm. Gạo dùng để nấu cháo là gạo tám thơm dẻo để cháo có “độ rền”. Khi hạt gạo đã nở mềm thì cho hỗn hợp tôm nấm đã xào thấm vào. Đun thêm vài phút là đạt yêu cầu.
Thưởng thức cháo nấm tràm chắc chắn bạn sẽ vô cùng thích thú bởi sự đặc trưng của nó. Đưa muỗng cháo nấm tràm vào miệng cảm giác đầu tiên là vị đắng dịu nhưng chỉ vài giây sau khi bạn nuốt thì một cảm giác ngọt lành dễ chịu lại tới… Rồi mùi thơm của gạo, của gia vị, vị ngọt đậm đà của tôm hòa quyện trong sự dẻo mềm của cháo làm bạn cảm thấy lạ và sảng khoái vô cùng.
Tiên Sa