Trình diễn lễ hội lấp lỗ của đồng bào Bru - Vân Kiều tỉnh Quảng Trị

Khơi dậy niềm tự hào từ những người “giữ hồn di sản”

Bà Trang Thị Hồng Thuý, Phó Giám đốc Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Trị cho biết, việc tập hợp những “người giữ hồn văn hóa” mang ý nghĩa đặc biệt bởi họ chính là cầu nối sống động giúp di sản tiếp tục được thực hành trong đời sống hiện đại. Vì vậy, các lớp tập huấn thu hút đông đảo nghệ nhân, già làng, trưởng bản và người có uy tín của cộng đồng Bru - Vân Kiều xã Trường Sơn tham gia.

Chương trình được thiết kế theo phương pháp thực hành - thảo luận, tập trung vào ba nội dung chính: giới thiệu thực trạng và giải pháp bảo tồn các loại hình di sản văn hóa phi vật thể; hướng dẫn kỹ năng trình diễn Lễ hội Mừng cơm mới; trao đổi về mô hình phát triển du lịch dựa trên di sản, lấy cộng đồng làm trung tâm.

“Những buổi hướng dẫn trình diễn lễ hội Mừng cơm mới không chỉ góp phần khôi phục phong tục truyền thống mà còn tạo cơ hội để nghệ nhân truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ. Các động tác múa, nhịp chiêng, vật dụng lễ nghi đều được giảng giải tỉ mỉ, làm rõ giá trị thẩm mỹ và triết lý sinh tồn của người Bru - Vân Kiều trong mối quan hệ hài hòa với thiên nhiên”, bà Thuý nhấn mạnh.

Các lớp tập huấn do Bảo tàng Tổng hợp tỉnh Quảng Trị tổ chức thu hút rất nhiều sự quan tâm của các học viên là người đồng bào dân tộc Bru - Vân Kiều

Mở hướng phát triển du lịch cộng đồng gắn với di sản

Bà Trang Thị Hồng Thuý cho rằng, song song với đào tạo thực hành, chương trình mở rộng trao đổi về mô hình du lịch dựa trên di sản - cách tiếp cận đang được ưu tiên hiện nay. Mục tiêu là không tách rời di sản khỏi đời sống cộng đồng mà biến bản sắc văn hóa thành nền tảng cho sinh kế mới.

Trong khuôn khổ lớp tập huấn, Bảo tàng tỉnh tổ chức trưng bày ảnh giới thiệu các giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc thiểu số trên địa bàn. Không gian trưng bày giúp học viên nhận diện đầy đủ hơn ý nghĩa của di sản: không chỉ là lễ nghi, tiếng hát, mà còn là câu chuyện về con người, ký ức và giá trị tinh thần được trao truyền qua nhiều thế hệ.

Từ quá trình này, có thể kỳ vọng những tín hiệu tích cực. Khi đồng bào hiểu, trân trọng và tự tin thực hành văn hoá của mình, họ trở thành chủ thể quan trọng nhất của mọi mô hình phát triển. Với văn hóa Bru - Vân Kiều, nếu được bảo tồn đúng cách, di sản hoàn toàn có thể trở thành chất liệu để hình thành các sản phẩm du lịch đặc trưng: trải nghiệm lễ hội, không gian văn hóa bản làng, nghề thủ công truyền thống, ẩm thực, âm nhạc…

Trưng bày ảnh tư liệu về các dân tộc phục vụ đồng bào tham quan và tìm hiểu về văn hóa - đời sống của dân tộc anh em

Gắn kết di sản với sinh kế chính là hướng đi giúp cộng đồng vừa giữ gìn bản sắc, vừa hưởng lợi trực tiếp từ phát triển kinh tế - tạo thế cân bằng giữa bảo tồn và phát huy trong bối cảnh mới.

Vĩnh Quý